ضرورت انتخاب شغل متناسب با تیپ شخصیتی

یکی از روانشناسان مشهور به نام دکتر جان هالند (John Holland) در زمینه تطابق شغل و علایق فردی مطالعاتی را انجام داد و پس از سال‌ها تحقیق برای طبقه‌بندی مشاغل براساس شخصیت و علایق آنان مدلی را منتشر کرد که در واقع یکی از معروف‌ترین مدل‌ها در حوزه انتخاب شغل است و در‌حال‌حاضر، این نظریه برای بسیاری از افراد حرفه‌ای کاربردی است.

دکتر هالند معتقد است: «علایق شخصی فرد و این‌که چگونه به موقعیت‌های زندگی خود دست می‌یابد، نوع شخصیت او را مشخص می‌کند. انسان چندوجهی است و یک فرد تنها در یک گروه شخصیتی قرار نمی‌گیرد.» از دیدگاه هالند، مشاغل را هم همچون افراد می‌توان بر اساس نوع شخصیت آن‌ها طبقه‌بندی کرد. به‌عبارت‌دیگر او توانست با طبقه‌بندی افراد و مشاغل، تطابقی بین این دو ایجاد کند.

خلاصه نظریه هالند: طبق نظریه هالند انسان‌ها در یکی از این شش نوع تیپ شخصیتی قرار می‌گیرند: واقع‌گرا (انجام‌دهنده)، جست‌وجوگر (متفکر)، هنرمند (خلاق)، اجتماعی (کمک‌رسان)، متهور (متقاعدکننده) و قراردادی (سازمان‌دهنده). این‌ خصوصیات شخصیتی با عنوان کدهای هالند یا RIASEC مطرح می‌شوند.

1. وقتی افراد با تیپ شخصیتی مشابه با یکدیگر کار می‌کنند، محیط کاری‌شان متناسب با شخصیت آن‌ها خواهد بود. برای مثال، وقتی افراد هنرمند با هم کار می‌کنند، محیط کاری آنان محیطی است که با تفکر و رفتار خلاقانه همراه است؛ یعنی یک محیط هنری.

2. شش نوع محیط کار پایه وجود دارد: واقع‌بینانه، تحقیقاتی، هنری، اجتماعی، متهورانه و قراردادی. واژه «کار» دربرگیرنده انجام هر آن چیزی است که شما را به هدف می‌رساند، همچون مشاغل با دستمزد و بدون دستمزد، داوطلبانه، ورزشی و سرگرمی‌.

3. افراد در جست‌وجوی محیط‌هایی هستند که بتوانند از مهارت‌ها و توانایی‌های خود استفاده و ارزش‌ها و دیدگاه‌های خود را عنوان کنند. برای مثال، افراد جست‌وجوگر در پی محیط‌های تحقیقاتی و افراد هنرمند به دنبال محیط‌های هنری و به همین ترتیب.

4. افرادی که می‌خواهند در محیطی منطبق با نوع شخصیتی خود کار کنند، به‌احتمال‌زیاد افراد موفق و راضی خواهند بود. برای مثال، افراد هنرمندی که شغلی را انتخاب می‌کنند که یک محیط هنری دارد، در کارشان بسیار موفق‌تر و خشنودتر خواهند بود. محیطی که دربرگیرنده افراد هنرمند است و در آن بیان و توانایی‌های خلاقانه بسیار ارزشمند است.

5. نوع عملکرد و احساس‌تان در محل کار تا حد زیادی به محیط کاری‌تان بستگی دارد. اگر همکار شما نوع شخصیتش شبیه شخصیت شماست، می‌توانید بسیاری از کارهایی را که آن‌ها انجام می‌دهند، انجام دهید و در کنار آن‌ها احساس راحتی ‌کنید. 

کد هالند یا Holland Code، یک کد سه‌حرفی است که از سه نوع شخصیت غالب فرد از میان شش گزینه موجود تشکیل‌شده است. به‌طورکلی، به این شش نوع شخصیتی که دکتر هالند شناسایی کرده، RIASEC گفته می‌شود که حروف اول هر کدام از این شش نوع شخصیت کد است: واقع‌گرا (Realistic)، جست‌وجوگر (Investigative)، هنری (Artistic)، اجتماعی (Social)، متهورانه (Enterprising) و قراردادی (Conventional). این کدها می‌توانند کلید یا حداقل یکی از کلیدهای یافتن یک شغل سازگار باشند.  حالا که تا حدودی با کد هالند آشنا شدید، احتمالا می‌خواهید بدانید که این کد چه ارتباطی با یافتن یک شغل سازگار دارد که پاسخ به این پرسش بخش دوم نظریه هالند است.  شاید به‌ظاهر ساده به نظر برسد، اما درحقیقت یافتن یک شغل مناسب، دشوارتر از تطبیق دادن انواع‌ شغل‌هاست. یک خودارزیابی کامل (که احتمالا شامل یادگیری کد هالند است) به شما در انتخاب شغل یا این‌که چه شغلی متناسب شخصیت شماست، کمک می‌کند.

اگر این مشاغل را به یک گروه از گزینه‌های شغلی بالقوه محدود کنید، می‌توانید قبل از تصمیم‌گیری درباره انتخاب شغل در مورد آن تحقیق کنید. یک شغل خاص می‌تواند با شخصیت یا خصوصیات دیگر شما متناسب به نظر برسد، اما موارد دیگری هم همچون این مورد که اگر واجد شرایط دریافت یک شغل شوید، چقدر مایلید برای آن آموزش ببینید؟ باید مدنظر قرار گیرند.  هالند ابزاری به نام Self Directed Search را ساخت. این ابزار برای خودارزیابی به کار می‌رود و از کد هالند استفاده می‌کند. O*Net Interest Profiler، یک ابزار آنلاین رایگان است که توسط O*Net برای وزارت کار و اداره استخدام و آموزش ساخته‌شده و براساس نظریه هالند است. تست‌های خودارزیابی شغلی همچون The Strong Interest Inventory از کدهای هالند استفاده می‌کنند.

انتخاب یک شغل یا برنامه آموزشی که با شخصیت شما مطابقت یا شباهت داشته باشد به موفقیت و رضایتمندی شما منجر می‌شود. این تطابق خوب «همخوانی» نام دارد (که به معنای سازگاری، توافق یا هماهنگی) است. برای مثال، فرض کنید برای تیپ شخصیت واقع‌گرا (Realistic) در ارزیابی Career Key Discovery بیشترین امتیاز را کسب کرده‌اید، طبق مدل ارائه‌شده خواهید دید که سازگارترین محیط کاری برای شما همان محیط واقع‌گرایانه است و این یعنی «همخوانی»؛ بنابراین شما یا مشاغل واقع‌گرایانه را انتخاب می‌کنید یا ممکن است به سراغ مشاغل جست‌وجوگرانه و قراردادی بروید که نزدیک‌ترین تیپ شخصیتی را به شخصیت واقع‌گرا دارند. 

جان هالند، با ساخت یک مدل شش‌ضلعی ارتباط بین نوع شخصیت و محیط کار را نشان ‌داد.

توجه داشته باشید تیپ‌های‌ شخصیتی که به هم نزدیک‌اند در مقایسه با آن‌هایی که از هم دور هستند، به یکدیگر شبیه‌ترند. در مدل شش‌ضلعی هالند وقتی شخصیت‌های مقابل یکدیگر را با هم مقایسه می‌کنید، به‌خوبی متوجه این موضوع می‌شوید. برای مثال، اگر توضیحات مربوط به شخصیت واقع‌گرا و اجتماعی را بخوانید، خواهید دید که آن‌ها تقریبا مخالف یکدیگرند. از سوی دیگر، طبق این مدل شش‌ضلعی، شخصیت اجتماعی و هنری از هم دور نیستند. همین موضوع در مورد محیط کاری هم صحت دارد. این مدل شش‌ضلعی درون‌گرایی و برون‌گرایی را نشان می‌دهد. دکتر هالند ادعایی بر این موضوع نداشت که افراد فقط در یکی از این گروه‌های شخصیتی قرار می‌گیرند. اگرچه به باور او بیشتر انسان‌ها در واقع ترکیبی از این انواع شخصیتی پایه هستند و انتخاب موقعیت شغلی یکی از مهم‌ترین نشانه‌های تنوع شخصیتی افراد است. از ترکیب این کدهای شخصیتی می‌توان 720 کاراکتر متمایز را استخراج کرد. برای مثال، کد شخصیت یک فرد می‌تواند SIREAC یا ASIREC باشد. معمولا در ارزیابی هالند دو یا سه نوع پایه شخصیتی که به علایق شما نزدیک‌تر است، معیار قرار می‌گیرد. با استخراج کد شخصیتی‌تان (برای مثال SIR یا AS) می‌توانید با توجه به آزمون‌هایی که به این منظور طراحی‌شده، شغل و محیط‌های شغلی را که متناسب با شخصیت شماست، پیدا کنید.