آیا سانفرانسیسکو، سیلیکون ولی جدید خواهد شد؟

وجود فضای کم برای رشد
اما ظرفیت سیلیکون ولی قدیمی رو به اتمام است و نسل جدید پژوهشگران و جویندگان علم و دانش ترجیح می‌دهند نزدیک به شهری کار کنند که هم زندگی شبانه در آن جریان دارد و هم پر از مکان‌های تفریحی و سرگرمی است. همین امر باعث شد تا نام‌های بزرگ مانند گوگل، یاهو، سیسکو و دیگران اقدام به افتتاح دفاتر جدید در سانفرانسیسکو بکنند. ولی توییتر در سال 2006 به‌دلیل مسائل مالیاتی دفتر اصلی خود را در شهر سانفرانسیسکو تأسیس کرد و از آن زمان تا به امروز همان جا قرار دارد (شکل 2).

از طرفی، شرکتی همچون سِیلزفورس هیچ‌ وقت تمایل نداشت در سیلیکون ولی حضور داشته باشد. این شرکت کار خود را حدود 18 سال پیش در سانفرانسیسکو آغاز کرد و همچنان به راه خود ادامه می‌دهد. الیزابت پینکام معاون اجرایی گلوبال ریل استیت در سیلزفورس، اخیراً در مراسم رونمایی و پیش‌نمایش برج اداری 61 طبقه این شرکت گفت: «ما در سانفرانسیسکو متولد شدیم و پرورش پیدا کردیم. این شهر محل دفتر جهانی ما است.» قرار است این برج سال آینده میلادی افتتاح شود. طبقات 3 تا 30 به همراه طبقات 60 و 61 متعلق به سیلزفورس خواهد بود. در حال حاضر دو ساختمان دیگر هم به این شرکت تعلق دارد. در واقع، شرکت CRM بزرگ‌ترین شرکت فناوری شهر است و طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته قرار است تا سه سال آینده حدود 10 هزار نیروی کار جدید به استخدام این شرکت درآیند.

برخلاف شرکتی مثل سیلزفورس که ترجیح می‌دهد به‌صورت عمودی توسعه پیدا کند، شرکت‌های دیگر مانند اپل به‌دنبال آن هستند که بیشتر به‌سوی مناطق جنوبی بروند، چون مناطق تجاری این شهر فضای کافی برای توسعه را در اختیار آن‌ها قرار نمی‌دهد. پروژه دفتر جدید اپل به‌شکل سفینه فضایی که توسط استیو جابز فقید طرح‌ریزی شده بود، رو به اتمام است و قرار است تا پیش از پایان سال 2017 به بهره‌برداری برسد. این مجموعه حدود 260 هزار کیلومتر مربع وسعت دارد و ساختمان مرکزی و اصلی آن داخل بزرگ‌ترین پنل‌های شیشه‌ای منحنی جهان قرار گرفته است. با این ‌حال، سیلزفورس چندان علاقه‌ای به دفاتر جدید اپل که گفته می‌شود سیلیکون ولی نهایی است ندارد. پینکام اضافه می‌کند: «مجموعه ما داخل شهر قرار دارد و به‌صورت عمودی رشد می‌کند. دفاتر ما در قلب شهر است و کارمندان می‌توانند به‌راحتی برای غذا خوردن به بیرون بروند و برای رفت‌ و آمد از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند. در شرکت ما خبری از غذای مجانی و باشگاه ورزشی رایگان نیست (اشاره به گوگل)، در واقع ما بخشی از این جامعه هستیم.» (شکل 3)

حتی اِد لی شهردار سانفرانسیسکو با تمجید از این شهر گفت که این شهر بهترین مکان برای نیروهای تازه‌کار و جوان است: «سانفرانسیسکو تلفیق فوق‌العاده و بی‌نظیری از ادیان، گویش‌ها و فرهنگ‌های مختلف بین‌المللی است. اگر در حال توسعه یا طراحی و تولید یک محصول هستید، سانفرانسیسکو این حس را به شما می‌دهد که بخشی از این دنیا باشید و تأثیرگذاری خود را بر این جهان به اثبات برسانید. ‌چون فرهنگ‌های مختلف در سانفرانسیسکو جریان دارد، طراوت و جنب ‌و جوش خاصی را در این شهر مشاهده می‌کنید و همین امر باعث جذب مردم می‌شود. از همین رو مشاهده می‌کنیم کارمندان جوان حاضرند هزینه بیشتری برای زندگی در این شهر بپردازند. بسیاری مجذوب شهر و ارزش‌های آن می‌شوند.»

سخت‌افزار در برابر نرم‌افزار
بروس کارش یکی از قدیمی‌های سیلیکون ولی فکر می‌کند سانفرانسیسکو برای خیلی از شرکت‌های فناوری معنا و مفهوم زیادی دارد، اما این قضیه برای همه صدق نمی‌کند. آقای کارش که برای یاهو و گوگل کار کرده و هم‌‌اکنون برای پاندورا در اوکلند (این شهر نیز در Bay Area قرار دارد و در حال جذب شرکت‌های فناوری است) کار می‌کند در این ارتباط می‌گوید: «سیلیکون ولی کار خود را با شرکت‌های سخت‌افزاری مختلف که در زمینه طراحی و تولید ریزپردازنده‌ها و کامپیوترها فعالیت می‌کردند آغاز کرد. ولی وقتی نرم‌افزار به‌عنوان یک پدیده قدرتمند ظهور کرد همه چیز تغییر کرد. از آن زمان، شرکت‌هایی را می‌بینیم که به‌سمت شمال و به‌طرف سانفرانسیسکو می‌روند چون نسل جدید و کارمندان جوان دوست دارند جایی کار کنند که به شهر نزدیک‌تر باشد و بتوانند وقتشان را با مک‌بوک‌های خود در کافی ‌شاپ‌ها بگذرانند.»
او در ادامه می‌گوید: «با توسعه و پیشرفت نرم‌افزار و وب و به‌خصوص این روزها با پدیده‌ای به‌نام سرویس‌های ابری دیگر نیازی به زیرساخت‌ها و فضاهای بزرگ نیست، درست مشابه آن چیزی که شرکت‌های سخت‌افزاری به آن احتیاج دارند.»
تیم باجارین مدیرعامل کریتیو استراتژیز و تحلیل‌گر حوزه فناوری با آقای کارش هم‌‌عقیده است. او می‌گوید: «بی‌شک اینترنت بزرگ‌ترین عامل انفجار بود. وقتی اینترنت گسترش یافت، به یک نیروی قدرتمند تبدیل شد و به‌ طور اساسی نیاز به مکان‌های فیزیکی را تغییر داد.»

با این‌ حال، سانفرانسیسکو همچنان شرکت‌های فناوری مرسوم را به خود جذب می‌کند. به ‌طور مثال، به شرکت Take Celestica نگاه کنید. این شرکت که در حوزه طراحی و ساخت سخت‌افزارهای پیشرفته مشهور است، روز 29 ماه مارس سال جاری یک دفتر جدید به‌نام «مرکز تجربه مشتری» در سیلیکون ولی افتتاح کرد. راب میونیس مدیرعامل سلستیکا می‌گوید: «اگر یک دایره به قطر نزدیک 5 کیلومتر دور مرکز جدید شرکت ما بکشید، متوجه می‌شوید اکثر مشتریان ما داخل آن قرار دارند.» این شرکت که دفتر اصلی آن در کانادا قرار دارد، در 20 نقطه در 14 کشور جهان کارخانه دارد و تعداد کارمندان آن به حدود 27 هزار نفر می‌رسد. وی می‌گوید: «سیلیکون ولی خانه خیلی از مشتریان و همکاران فعلی و شرکای آینده ما است. کافی است سرمایه خود را وارد آن کنید تا فناوری‌های مختلف از دل سیلیکون ولی بیرون بیاید. پس مشخص است که باید اینجا حضور داشته باشیم.» نیاز به یافتن استعداد باعث شده است تا بعضی شرکت‌ها به‌طور کامل به سانفرانسیسکو نقل مکان کنند یا شعبه‌های دیگری در این منطقه باز کنند، ولی نتیجه پایانی همیشه رضایت‌بخش نبوده است. (شکل 4)

 

زندگی شهری در برابر حومه‌نشینی
برایان مک‌کلندون مدیرعامل اسبق بخش زیرساخت نقشه‌ها و کسب‌ و کار اوبر در این ‌باره می‌گوید: «خیلی از ساکنان سیلیکون ولی بسیاری از جنبه‌های زندگی اجتماعی را از دست می‌دهند، زیرا پیدا کردن خانه‌هایی که توان پرداخت اجاره آن ‌را داشته باشند، کار ساده‌ای نیست و معمولاً این خانه‌ها با فاصله خیلی زیادی از هم قرار دارند. در نتیجه کمتر پیش می‌آید همکاران شاغل در یک شرکت نزدیک به‌‌هم زندگی کنند. اما شرایط در سانفرانسیسکو متفاوت است، چون هدف شرکت‌هایی که در این شهر مستقر هستند جذب کسانی است که داخل شهر زندگی می‌کنند.» مک‌کلندون در حال بازگشت به زادگاه خود ایالت کانزاس است، اما همچنان به‌صورت نیمه وقت به این شرکت اشتراک‌گذاری سفر مشاوره می‌دهد. همچنین قرار است به‌طور مداوم به دفتر آن‌ها در سانفرانسیسکو سر بزند. وی اضافه می‌کند: «این احساس کلی به‌ وجود آمده است که استخدام مهندسان جدید در سانفرانسیسکو به یک رویکرد نسبتاً دشوار تبدیل شده است. اکثر آن‌ها مشاغل خوبی دارند؛ بنابراین، شرکت‌ها به‌دنبال پیدا کردن متخصصانی خارج از سانفرانسیسکو هستند که این کار هم چندان ساده نیست.»

علائم هشدار
با اینکه شرکت‌های فناوری به‌دنبال ورود به فضای شهری هستند، ساکنان این مناطق به فکر راه‌های فرار هستند. اخیراً در نظرسنجی که توسط شهرداری Bay Area انجام شد، 40 درصد اعلام کردند قصد دارند طی چند سال آینده از این منطقه کوچ کنند. این رقم در نظرسنجی سال 2016 تنها 33 درصد بود و همین مسئله نشان‌دهنده وخامت اوضاع است. از آن بدتر، تحقیقاتی است که توسط مؤسسه مرکوری نیوز انجام شده است. طبق گزارش این مؤسسه، 46 درصد از نیروی کار شاغل در Bay Area تا چند سال آینده این مکان را ترک می‌کنند. دو دلیل اصلی آن‌ها برای این تصمیم ترافیک‌های سنگین و اجاره‌بهای خانه‌ها است که در حال افزایش است. میکا واینبرگ رئیس مؤسسه اقتصادی شهرداری ناحیه در این خصوص می‌گوید: «به‌نظر می‌رسد درباره طرز فکر نیروهای کاری که در منطقه به کار مشغول هستند، دچار اشتباه شده‌ایم. ظاهراً تمام داستان‌هایی که درباره علاقه آن‌ها به محیط‌های شهری خیلی فعال گفته می‌شد نادرست بوده است. شاید این نیروهای جوان زمان تشکیل خانواده را به عقب بیاندازند، ولی وقتی بحث آن پیش می‌آید، همان چیزی را می‌خواهند که والدینشان داشتند؛ یک خانه در جایی زیبا که به محل کارشان نزدیک است.»