سقوط بیت‌کوین؛ کرونا یا یک استراتژی از قبل پیش‌بینی شده؟

رویداد Consensus 2020 به شکل آنلاین برگزار می‌شود

سایت Coindesk که هر ساله رویداد بزرگ Consensus 2020 را برگزار می‌کند اعلام کرد امسال این رویداد برگزار نمی‌شود و پول پرداختی توسط شرکت‌کنندگان را عودت می‌دهد. این رویداد که قرار بود در تاریخ 11 تا 13 می مصادف با 22 تا 24 اردیبهشت‌ماه برگزار شود از بیم شیوع ویروس کرونا لغو شده است. سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ در شرایطی رویدادهای مهم خود را لغو می‌کنند که مسئولان دولتی در ایالات‌های مختلف امریکا تجمعات بیشتر از 250 نفر را ممنوع اعلام کرده‌اند. لغو کنفرانس تنها پیامد منفی انتشار ویروس کرونا نیست و اکنون دارندگان این رمزارز با خطر افت ارزش بازار رمزارزها روبرو شده‌اند. کارشناسان دلایل مختلفی برای این مسئله ارائه کرده‌اند و جالب آن‌که برخی از آن‌ها همچون آندریاس آنتونوپولوس نزدیک به دو ماه قبل پیش‌بینی کرده بوده که ممکن است بازار بیت‌کوین به شدت سقوط کند. پیش‌بینی که اکنون به واقعیت تبدیل شده و ممکن است یکبار دیگر تکرار شود. کاهش سقوط 48 درصدی بیت‌کوین در شرایطی رقم خورده که حتا با وجود سقوط طلا، 6 برابر ارزش بازار بیت‌کوین کم شده است. برای آن‌که بتوانیم به شکل دقیقی این روند سقوط را بررسی کنیم به سراغ مطلبی جالب از جوزف یانگ نویسنده سایت cointelegraph رفتیم تا علت را جویا شویم.

ریزش شدید بازار

بیت‌کوین در سه روز گذشته و ظرف چند ساعت شدیدترین لرزه در هفت سال گذشته را تجربه کرد و ارزش آن به کمتر از 3600 هزار دلار رسید. در زمان نگارش این مقاله 15 مارس برابر با یکشنبه 25 اسفندماه در بازار ایران بیت‌کوین به قیمت 81 میلیون و 955 هزار تومان خرید و فروش می‌شود (با احتساب دلار 15 هزار و 81 تومانی). در بازارهای جهانی نیز 1 بیت‌کوین به ارزش 5 هزار و 434 دلار خرید و فروش می‌شود. کارشناسان سقوط 9.99 درصدی شاخص داو جونز را اصلی‌ترین عامل سقوط ارزش بیت‌کوین توصیف کرده‌اند. آمارها نشان می‌دهند بازار بورس ایالات متحده از اواخر دهه 70 میلادی تا به امروز چنین فشاری را تجربه نکرده بود که این فشار ناشی از بحران سراسری شیوع کرونا است. به‌گونه‌ای که کارشناسان هشدار داده‌اند اگر این اپیدمی به مدت دست کم دو ماه دیگر به همین منوال ادامه پیدا کرد صنعت گردشگری و خطوط هواپیمایی سراسر جهان ورشکسته خواهند شد. نوسانات شدید بازار بورس ایالات متحده باعث شد تا فعالیت این بازار به مدت 15 دقیقه متوقف شود و در ادامه دولت برای مقابله با این بحران تصمیم گرفت تسهیلاتی ارائه کرده و اقدام به تزریق نقدینگی کند. با توجه به این‌که بازار رمزارزها و بازار سهام ارتباط نزدیک و تقریبا مستقیمی با یکدیگر دارند، هر زمان بازار سهام با ثابت و پایداری همراه شود ارزش بیت‌کوین نیز کاهش نخواهد پیدا کرد، دلیل این امر نیز رونق نسبی بیت‌کوین نسبت به سه روز قبل (در زمان نگارش) این مقاله است. اریک تیس تحلیل‌گر بازار ارزهای دیجیتال در مصاحبه خود با سایت کوین تلگراف به این نکته اشاره کرده که تمرکز سرمایه‌گذاری روی موضوع همه‌گیری ویروس کرونا قرار گرفته و از طرف دیگر تنش‌های شدید میان عربستان و روسیه بر سر قیمت نفت خود عاملی در جهت بی ثابت شدن بازار رمزارزها بوده است. کاهش ناگهانی قیمت نفت فشار زیادی بر بازارهای جهانی و به ویژه اقتصاد کشورهایی داشته که درآمدشان مستقیما متاثر از فروش نفت بوده و همین مسئله بر تصمیم‌گیری درست سرمایه‌گذاران سایه انداخته است. اریک تیس می‌گوید: «در حالی که برخی از کارشناسان این سقوط شدید را به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا می‌دانند، ما واقعیت این است که نشانه‌های این رکود را باید در فراتر از یک همه‌گیری کرونا دانست. عامل اصلی این سقوط تنش‌های شدید در بازارهای نفتی که خیلی از کاربران به دلیل این‌که دائما اخبار مربوط به کرونا را دنبال می‌کردند از آن غافل بودند. به نظر می‌رسد سقوط دو مرحله‌ای بیت‌کوین به کانال 3600 دلار زمینه‌ساز شکل‌گیری تحولات جدیدی در حوزه رمزارزها خواهد شد.»

برخی از تحلیل‌گران بر این باور هستند که کاهش شدید ارزش بیت‌کوین باعث خواهد شد در دارزمدت این رمزارز به ثباتی پایدار همانند سال 2019 دست پیدا کند. البته این فرضیه تنها زمانی درست خواهد بود که سرمایه‌گذاران تشویق شوند تا به سمت جمع‌آوری دارایی‌های پر ریسک‌تر بروند و از طرفی موسسات مالی بزرگ نیز قیمت بیت‌کوین را کاهش دهند. یک چنین رویکردی باعث می‌شود تا شاهد پراکندگی خوبی در بازار بیت‌کوین شویم و تنها افراد معدودی اقدام به انبار بیت‌کوین‌ نکنند.

تیس در این ارتباط می‌گوید: «به نظر من عاملب که بیشتر سرمایه‌گذاران رمزارزها بیش از اندازه به آن دقت کرده‌اند، جریان سرمایه به سمت چرخه‌های جدید در بازار است. ما اکنون در اولین چرخه بازار قرار داردیم که سنگینی مسئولیت‌ها بر گردن موسسات مالی است. کاملا مشخص است که بیت‌کوین با بازارهای سنتی کاملا درهم آمیخته، اما تفاوتی با بازارهای سنتی دارد. شما زمانی که احساس ترس می‌کنید به ویژه زمانی که بازارها پر تلاطم هستند، نقدینگی خود را حفظ می‌کنید، اما بیت‌کوین تا رسیدن به چنین نقطه‌ای فاصله زیادی دارد. در بحران اخیز نیز ایتالیا اعلام کرده که حاضر است کمک‌های بین‌المللی را به شکل بیت‌کوین دریافت کند که نشان می‌دهد در شرایط بحرانی و اضطراری دولت‌ها بیت‌کوین را به عنوان یک منبع قابل اعتماد به رسمیت شناخته‌اند.»

گزارش سای GrayScale Bitcoin Trust نشان می‌دهد در فوریه 2020 حجم قابل توجهی از سرمایه‌ها و نقدینگی‌ها توسط سازمان‌ها و افراد مختلف به بازار بیت‌کوین وارد شده‌اند، زیرا این افراد با این دیدگاه به بازار بیت‌کوین وارد شدند که آن‌را پناهگاه ایمنی برای سرمایه‌های خود تصور می‌کردند، اما الکرس کروگر تحلیل‌گر بازار رمزارزها در حساب توییتری خود نوشته: «بیت‌کوین همانند سایر مراودات تجاری یک دارایی ریسک‌پذیر شناخته می‌شود و نباید به عنوان یک پناهگاه ایمن به آن نگاه کرد. بیت‌کوین تا رسیدن به نقطه‌ای که دارایی بدون ریسکی در نظر گرفته شود، راه طولانی پیش‌رو دارد.»

سقوط شدید ارزش بیت‌کوین و رسیدن آن به کانال 3000 دلاری باعث شد تا سفارش محدود به ارزش 11 میلیون دلار در بیت‌مکس به ثبت برسد و به نسبت سایر صرافی‌ها قیمت خرید و فروش بیت‌کوین را کمتر اعلام کرد. جیکوب کنفیلد یکی دیگر از کارشناسان رمزارزها می‌گوید: «این رویکرد باعث شد تا قیمت بیت‌کوین در این صرافی نزدیک به 300 دلار کمتر از سایر صرافی‌ها شود.»

بخش عمده‌ای از خرید و فروشها در بازار رمزارزها توسط زیرساخت‌هایی همچون بیت‌مکس، اوککس، بایننس و FTX انجام می‌شود. به عبارت دقیق‌تر بخش عمده‌ای از خریداران بازار رمزارزها از سرمایه‌های استقراضی که این صرافی‌ها ارائه می‌کنند استفاده می‌کنند. هر زمان نوسانات شدیدی در بازار به وجود آید و سفارش‌های فروش پیش‌بینی نشده‌ای در سطح میلیون دلار ثبت شود، قیمت بیت‌کوین دست‌خوش اصطلاحاتی می‌شود که دامنه تغییرات آن مشخص نیست، درست همانند اتفاقی که روز پنج‌شنبه رخ داد. بیت‌مکس پیش از سقوط ارزش بیت‌کوین به کانال 3000 هزار دلاری اعلام کرده بود با توجه به تراکنش‌های انجام شده توسط معامله‌گران قصد دارد از سرمایه‌گذاران در کانال 4800 دلار حمایت کند. بیت‌مکس دلیل این تصمیم‌گیری را پیشگیری از روند نزولی اعلام کرده بود که سال 2018 به وجو آمده بود و قصد داشت تا این چرخه حمایتی منطقی را به 5600 دلار برساند، اما زمانی که قیمت بیت‌کوین به شدت کاهش پیدا کرد، تمام نقطا حمایتی اصلی درهم شکسته شدند و حتا چرخه حمایتی 4800 دلاری نیز در تمامی صرافی‌ها در هم شکسته شد تا تمامی قردادهای خرید در بازار در یک لحظه وضعیت نامشخصی پیدا کنند. تصویری که یک حساب کاربری به‌نام I Am Nomad منتشر کرد نشان داد تنها در چند ساعت یه سرمایه‌گذاری چیزی در حدود 1200 بیت‌کوین را در صرافی بیت‌مکس از دست داد که این مقدار برابر با 9.7 میلیون دلار پیش از سقوط بیت‌کوین بوده است. مایک نووگراتز، مدیرعامل گلکسی دیجیتال می‌گوید: «به نظر می‌رسد اعتماد سرمایه‌گذاران کمتر شده، با این حال، در درازمدت بیت‌کوین ارزشمندتر خواهد شد. بیت‌کوین دارایی است که در طول سال‌ها از آزمون‌های مختلفی سربلند بیرون آمده و یک ذخیره ارزش با ثابت است. انتظار نمی‌رود یک چنین بازاری در یک روز اعتبار خود را برای همیشه از دست بدهد. خوشبختانه این کاهش قیمت در اوایل ماه رخ داده و امکان جبران کاهش سقوط وجود دارد. اگر این اتفاق در اواخر ماه رخ داده بود، بیت‌کوین در کانال 3000 هزار بسته می‌شد و ممکن بود در ماه‌های آتی نیز تاثیر بدی بر بازار بگذارد.»

تیس می‌گوید: «در دنیای بیت‌کوین همان قاعده اصلی وجود دارد، هر زمان مردم ترسیدند شروع به خرید کنید و هر زمان طمع بر آن‌ها غالب شد شروع به فروش کنید. زمان‌هایی شبیه به حال حاضر که حد ضرر فاجعه است، به خوبی می‌توانید کف قیمت واقعی را پیدا کنید که نشان می‌دهد اگر اقدام به انباشت سرمایه در حوزه رمزارزها کنید، حداقل دارایی شما در چه کفی قرار خواهد داشت.»

پیش بینی یا دورنگری آندریاس آنتونوپولوس

همان‌گونه که اشاره کردیم آندریاس آنتونوپولوس در اوایل سال نو میلادی اعلام کرده که بازار رمزارزها و به ویژه بیت‌کوین با یک نوسان و رکود شدید احتمالی روبرو خواهد شد. او در پادکستی که در تاریخ سوم ژانویه سایت Cointelegraph منتشر کرد اعلام کرد: «مردم به درستی متوجه نیستند که سقوط بازار رمزارزها در چند ماه آینده دور از انتظار نیست، زیرا بخش عمده‌ای از سرمایه‌های ریسک‌پذیر، سازمانی و فردی که شامل درآمدهای موقت، نقدینگی اضافی در بازار اوراق بهادار است به تدریج در حال خروج از این بازار است. هر زمان مردم دچار هراس می‌شوند یا رکود اقتصادی شدیدی حاکم می‌شود، افراد به دنبال بازپس‌گیری سرمایه‌های خود هستند و این قاعده در ارتباط با بازار رمزارزها نیز صدق می‌کند.» تقریبا به فاصله دو ماه از انتشار این پادکست بحران شدید بازار سهام در ایالات متحده و به طبع آن سقوط بیش از 50 درصدی بیت‌کوین که آن‌را به کانال 3000 دلار وارد کرد نشان داد این کارشناس حوزه رمزارزها به خوبی تحولات بازار را رصد کرده بود.

آندریاس آنتونوپولوس در بخش دیگری از پادکست خود گفته بود: «برای پیش‌گیری از چنین پیامد مخرب و حفظ بازار لازم است تا روزانه 18 میلیون دلار بیت‌کوین خرید و فروش شود. به عقیده من اولین رکود اقتصادی در حوزه رمزارزها رخ می‌دهد، زیرا سرمایه‌گذاران نقدینگی خود را از این بازار بیرون خواهند کشید. این یک نشانه روشن و قدیمی از شروع رکود اقتصادی است. برخی تصور می‌کنند بیت‌کوین یک پناهگاه امن است، اما به سختی می‌توان آن‌را ذخیره‌سازی کرد، زیرا همه سرمایه‌گذاران دانش فنی لازم در این زمینه را در اختیار ندارند. به عبارت ساده‌تر ما قایق کوچکی ساخته‌ایم، اما افراد خیلی زیادی سعی دارند در این قایق سوار شوند.»