خودروهای بدون ‌راننده (بخش اول)

این مطلب یکی از مقالات پرونده ویژه «خودروهای خودران» است. برای دریافت کل پرونده ویژه اینجا کلیک کنید. 

به‌نظر تصميم هولناکی است که زندگی‌تان را در دست‌های يک روبات راننده قرار دهيد و البته همين موضوع نشان می‌دهد که رانندگی در دنيای امروز چقدر زير و رو شده ‌است. صنعت خودروسازی که در 130 سال گذشته روند تکاملی پايدار اما (از نظر فناوری) کندی را تجربه کرده ‌است، اينک می‌رود تا در چند سال آينده دگرگونی شتابنده‌ای را تجربه کند و بر سازوکارهای اقتصادی، زيست‌محيطی و اجتماعی آثار مهمی برجای بگذارد. 

‌نخستين سامانه‌های درون‌ خودرویی با قابليت کنترل فرمان، ترمز و شتاب به‌مرور دارند روی خودروها رخ می‌نمايند؛ با اين‌حال در اين سامانه‌ها راننده‌ بايد همچنان مراقب جاده و دست‌هايش روی فرمان باشد. اما نسل بعدی اين سامانه‌ها نظير آن‌چه که در پيش‌نمونه بی‌ام‌و خودران وصفش را خوانديم، شايد در کمتر از يک دهه بعد در صحنه ظاهر شود و امکاناتی فراهم آورد تا راننده‌ها به‌جای رانندگی به کارشان برسند، متن بخوانند و بنويسند يا حتی استراحت کنند.
شرکت‌های فورد، جنرال‌ موتورز، تويوتا، نيسان، ولوو و آئودی تا به‌اينجا خودروهایی را به نمايش گذاشته‌اند که می‌توانند خودشان را برانند و چنان‌که گفته‌اند قصد دارند ظرف يک دهه آينده برخی از گونه‌های پيشرفته خودروهای خودران را برای فروش عرضه کنند خودروهایی که می‌توانند در آزادراه‌ها رفت و آمد، و خودشان را در پارکينگ پارک کنند. همزمان، گوگل نيز برای طراحی نرم‌افزارهای ويژه خودروهای خودران، ميليون‌ها دلار سرمايه‌گذاری کرده ‌است و خودروهای بدون راننده اين شرکت در چند سال گذشته همواره در بزرگراه‌های دره سيليکون در آمد‌و‌شد بوده‌اند و ديگر برای ساکنان اين منطقه موجودات آشنایی هستند. ايده خودروهای خودران برای شرکت‌های خودروسازی جذابيت بسيار زيادی دارد. در بازاری که رقابت بسيار شديدی در آن جاری است و سازندگان خودروهای گران‌قيمت و لوکس با تکيه بر تازه‌ترين فناوری‌ها برای جذب مشتري با هم در رقابت هستند، عدم سرمايه‌گذاری سنگين در فناوری‌های آينده خودروسازی و اتوماسيون خودروها به منزله خودکشی است. ورنر هوبر مدير پروژه خودروهای خودران بی‌ام‌و در دفاتر مرکزی اين شرکت در مونيخ می‌گويد: «اين شگفت‌انگيزترين تجربه‌ای است که شرکت متبوعش عرضه می‌دارد.» بی‌ام‌و می‌خواهد يکی از نخستين‌ خودروسازان جهان باشد که اتومبيل‌هايش به سامانه رانندگی خودکار مجهز هستند و می‌توانند با کمک اين سامانه در بزرگراه‌ها تردد کنند. به‌نظر می‌رسد که به کمک رانندگی خودکار در آينده از شمار تصادف‌های ترافيکی در راه‌ها کاسته شود و راه‌بندان‌ و ازدحام نيز کاهش پيدا کند. داده‌های منتشرشده در سال 2012 از سوی مؤسسه بيمه امنيت بزرگراه‌ها، که از نهادهای غيرانتفاعی امريکا است و توسط صنايع خودروسازی ايجاد شده ‌است نيز نشان می‌دهد که امکانات مرتبط با خودکارسازی خودروها دارند تا حدی به کاهش تصادف‌ها کمک می‌کند.

سازمان بهداشت جهانی برآورد می‌کند که سالانه بيش از 1.2 ميليون نفر در سراسر جهان بر اثر تصادف‌ در راه‌ها کشته می‌شوند

موارد مطرح‌ شده در گزارش فوق که به‌وسيله شرکت‌های بيمه‌ خودرو در امريکا گردآوری شده‌اند، نشان می‌دهند آن‌دسته از خودروهایی که از سامانه‌های هشدار دهنده برخورد از روبه‌رو بهره می‌برند و وقوع احتمالی تصادف را به راننده اطلاع می‌دهند يا خودشان به‌طور خودکار ترمز می‌گيرند کمتر از خودروهایی که از اين سامانه‌ها بی‌بهره هستند تصادف کرده‌اند. افزايش اين خودکارسازی‌ها می‌تواند شمار تصادف‌ها را حتی بيش‌تر از اين نيز کاهش دهد. اداره ملی امنيت ترافيک بزرگراه‌های امريکا، برآورد می‌کند که در بيش از 90 درصد تصادف‌های جاده‌ای خطای انسانی دخالت داشته‌ است و همين موضوع باعث شده‌ تا بعضی از متخصصان پيش‌بينی کنند که رانندگی خودکار می‌تواند آمار تصادف‌ در راه‌ها را به‌همان اندازه (يعنی 90 درصد) کاهش ‌دهد. با فرض اين‌که اين فناوری فراگير شود و چنين تأثيری داشته‌ باشد فوايد آن برای جامعه بسيار زياد خواهد بود. طبق گفته‌ انجمن اتومبيل ايالات‌متحده (American Automobile Association) در سال 2012 تقريباً 33 هزار نفر در راه‌ها و جاده‌های ايالات‌متحده کشته شدند که زيانی 300 ميليارد دلاری را بر دوش جامعه می‌گذارد. سازمان بهداشت جهانی برآورد می‌کند که سالانه بيش از 2/1 ميليون نفر در سراسر جهان بر اثر تصادف‌ در راه‌ها کشته می‌شوند. علاوه‌بر اين، پژوهش‌های دانشگاه ريورسايد کاليفرنيا در سال 1997 و همچنين آزمايش‌های شرکت ولوو و ديگر شرکت‌ها در ارتباط با اعمال بعضی تغييرها در خودروها که در سال 2011 صورت پذيرفت نشان می‌دهند که اگر اين خودروها در سرعت‌های بالا به‌وسيله سامانه‌های خودکار راهبری شوند، نيروی پسار آئروديناميک (aerodynamic drag) در آن‌ها کاهش می‌يابد و درنتيجه کارکرد سوخت‌شان تا 20 درصد کمتر خواهد شد. در سال 2012 نيز انتشار نتايج يک مطالعه مهندسی نشان داد اتومبيل‌هایی که به‌صورت خودکار مديريت می‌شوند از ظرفيت راه‌ها به‌نحو بهينه‌تری استفاده می‌کنند به‌طوری که تعداد عبور خودرو از همان راه در واحد زمان حدود چهار برابر افزايش می‌يابد و طبق گفته مؤسسه حمل‌و‌نقل تگزاس، با چنين شيوه‌ای می‌توان 5.5 ميليارد ساعت در زمان و 2.9 ميليارد گالن در سوخت که سالانه در ايالا‌متحده هدر می‌رود جلوگيری کرد. اما چنين برآوردهایی بيش‌تر بر چالش‌های مرتبط با ساخت خودروهای بدون راننده متمرکز است. اگر فناوری رانندگی خودکار می‌خواهد دنيای حمل‌و‌نقل را دگرگون کند هم بايد فراگير شود و هم بی‌نقص عمل کند. به‌نظر نمی‌رسد که تبديل کردن چنين فناوری پيچيده‌ای به يک محصول تجاری کار ساده‌ای باشد. شايد چند دهه طول بکشد تا هزينه‌های مرتبط با آن کاهش بيابد و شايد فرآيند ايمن‌سازی آن حتی به زمان بيشتری هم احتياج داشته ‌باشد تا سرانجام بتوانيم به خودروهای کاملاً خودکار که ما را جابه‌جا می‌کنند اعتماد کنيم.  

مهندسی آلمانی

عجيب نيست که بيش‌تر سر و صداها درباره رانندگی خودکار، مربوط به پروژه خودروهای خودران گوگل است. خودروهای گوگل شگفت‌انگيز هستند و بديهی است که اين شرکت درباره توانمندی‌ خودروهای بی‌راننده در تصور خيلی‌ها جا باز کرده است. با این همه گوگل با وجود تمام مهارتش در توسعه فناوری جست‌وجو و نرم‌افزار، در حيطه اتومبيل‌سازی هيچ تجربه‌ای ندارد. برای اطلاع از نحوه پيشرفت رانندگی خودکار خوب است ببينيم بعضی از پيشرفته‌ترين خودروسازان جهان دارند روی چه چيزهایی کار می‌کنند. کمتر جایی را در دنيا می‌توان يافت که از حيث مهارت در صنعت خودروسازی بتواند با آلمان رقابت کند؛ همان کشوری که بی‌ام‌و، آئودی، مرسدس‌بنز و فولکس‌واگن همگی به شدت می‌کوشند رانندگی خودکار را از حد تلاش‌های تحقيقاتی فراتر برده و آن‌را به گزينه‌ای واقعی و عملی در جديدترين مدل‌های‌شان تبديل کنند. 

این تصویر گرافیکی، داده‌های سه‌بعدی ثبت شده توسط سامانه LIDAR را نشان می‌دهد که روی سقف خودروی خودران گوگلی نصب شده است. رنگ‌های گوناگونی که د‌راین تصویر به چشم می‌خورند، ارتفاع متفاوت اجسام از سطح زمین را نشان می‌دهند.