چگونه به یک تحلیل‌گر داده‌های حرفه‌ای شویم؟

تحلیل داده‌ها چیست؟

هنگامی که در مورد تحلیل داده‌ها صحبت می‌کنیم، در واقع به موشکافی دقیق داده‌ها اشاره داریم که قرار است اطلاعات مفیدی در اختیارمان قرار دهند. به‌طور مثال، زمانی که بارکد حک شده روی محصولات را با گوشی خود اسکن می‌کنیم، در واقع به دنبال بررسی این موضوع هستیم که آیا کالایی که خریداری کرده‌ایم توسط فروشنده اصلی تولید شده یا یک محصول جعلی منتسب به فروشنده اصلی را خریداری کرده‌ایم. بر مبنای این تعریف تحلیل داده‌ها (Data Analytics) را می‌توان یک فرآیند کاوش‌گرانه سیستماتیک تعریف کرد که قرار است از دل داده‌های خام، اما معنی‌دار اطلاعات ارزشمندی را استخراج کند. بینشی که این‌گونه کسب می‌شود این ظرفیت را دارد تا استراتژی‌های کسب‌وکار را متحول کند، به نوآوری در ساخت و تولید محصولات جدید کمک کند و حتا روند حاکم بر تولید محصولاتی خای در یک بازار هدف را با تغییر اساسی روبرو کند. به‌طور مثال، شرکت‌ها را ترغیب کند که ساخت کارت‌های گرافیک چند پردازنده‌ای را متوقف کنند و به جای آن روی به‌کارگیری بهینه‌تر تراشه‌ها متمرکز شوند. درست شبیه به رویکردی که انودیا و ATI بر مبنای آن حرکت کردند و روند تولید کارت‌های گرافیک چندپردازنده‌ای را متوقف کردند. 

تجزیه و تحلیل داده‌ها

تجزیه و تحلیل داده‌ها را می‌توان با نحوه ساخت یک وسیله چوبی مقایسه کرد. در اولین قدم تمام قطعات پازل (چوب‌ها و الوار) را جمع‌آوری می‌کنید، در ادامه طرحی را تجسم یا روی کاغذی ترسیم می‌کنید و بر مبنای طرح اولیه فرآیند برش دادن چوب‌ها را آغاز می‌کنید، به‌طوری که در نهایت محصول نهایی ساخته شود. به همین ترتیب، در تجزیه و تحلیل داده‌ها باید داده‌های جمع‌آوری شده از چند منبع را تجزیه و تحلیل کنید، آن‌ها را پالایش کنید و در ادامه آن‌ها را به اطلاعاتی تبدیل کنید که برای انسان‌ها قابل تفسیر باشد. داده‌های جمع‌آوری شده ممکن است ماهیت کاملا ساختاریافته (به ندرت)، نیمه‌ساختاریافته یا بدون ساختار (در بیشتر موارد) داشته باشند. نتیجه نهایی را می‌توان به‌صورت نمودارها یا سایر اشکال گرافیکی به تصویر کشید تا نتایج دقیقی به دست آید. برای این منظور ابزار‌ها و چارچوب‌هایی در اختیار تحلیل‌‌گران داده‌ها قرار دارد که اجازه می‌دهند ارزیابی‌ها به بهترین شکل انجام شوند. با این توصیف مشاهده می‌کنیم که تحلیل‌گران حرفه‌ای داده‌ها برای سازمان‌هایی که قصد دارند داده‌های خام را به اطلاعات قابل فهمی تبدیل کنند که در نهایت رونق کسب‌وکار را به همراه داشته باشد، ارزشمند هستند. در دنیای فناوری‌اطلاعات موقعیت‌های شغلی مختلفی در ارتباط با تجزیه و تحلیل داده‌ها وجود دارد که هر یک حقوق خوبی عاید متخصصان این حوزه می‌کند. اگر به آگهی‌های استخدامی مندرج در سایت‌های کاریابی نگاه کنید به خوبی متوجه می‌شوید که این افراد در کشورهای مختلف دستمزدهایی فراتر از تصور دریافت می‌کنند. اکنون که می‌دانیم تحلیل‌گر داده‌ها چه کاری انجام می‌دهد و این موقعیت شغلی بازار کار خوبی دارد چگونه باید در این مسیر گام برداریم تا به یک تحلیل‌گر داده‌ها تبدیل شویم؟ 

تحلیل‌گر داده‌ها کیست؟

یک تحلیل‌گر داده‌ها مجموعه‌ای از داده‌های گسترده (بزرگ داده‌ها) را جمع‌آوری و پردازش می‌کند و نتایج به‌دست آمده را در قالب گزارشی در اختیار مدیران کسب‌وکارها قرار می‌دهد. نکته بسیاری مهمی که باید به آن دقت کنید عدم وابستگی این شغل به یک حوزه یا سازمان خاص است. به بیان دقیق‌تر، تمامی مشاغل بر مبنای وسعت و اندازه‌ای که دارند داده‌هایی تولید می‌کنند که قابلیت جمع‌آوری و پردازش را دارند، بنابراین یک تحلیل‌گر داده‌ها می‌تواند در یک سازمان بزرگ مالی یا شرکتی که فعالیت محدودی در زمینه فروش محصولات آنلاین دارد مشغول به کار شود. این داده‌ها می‌توانند به صورت بازخورد مشتری، تراکنش‌های انجام شده، ایمیل‌های ارسال شده، تحقیقات بازاریابی و غیره باشند. تحلیل‌گر داده‌ها، داده‌های مربوط به فعالیت‌های تجاری را از منابع مختلفی نظیر بانک‌های اطلاعاتی و انباره‌داده‌ها جمع‌آوری می‌کند تا بتواند الگوها و تصاویر مفید از بزرگ داد‌ه‌ها ترسیم کند و در ادامه راهکارهایی در جهت بهبود تجربه مشتری، قیمت‌گذاری بهتر محصولات یا ارائه سرویس‌های جدید و کاهش هزینه‌ها ارائه می‌کند. به‌طور معمول، وظیفه اصلی تحلیل‌گران داده‌ها مدیریت داده‌ها، مدل‌سازی داده‌ها و آماده‌سازی گزارش‌ها است. به‌طور مثال، در ارتباط با حوزه‌ای همچون بازاریابی، تحلیل‌گر داده می‌تواند به کشف این موضوع بپردازد که چند درصد از مشتریانی که محصول مشخصی را خریداری کرده‌اند، جوان و دانشجو بوده‌اند. در مرحله بعد می‌تواند برای بازاریابی‌های آینده جمعیت بیشتری که قرار است مشتریان هدف باشند را پیشنهاد دهد. تحلیل‌گران داده‌ها می‌توانند با استمرار این فرآیند روندهای دیگر در حال شکل‌گیری را شناسایی کنند و متوجه شوند گروه‌های سنی مختلف به چه محصولات یا خدماتی علاقه‌مند هستند. این همان بینشی است که به یک کسب‌وکار اجازه می‌دهد سرمایه‌گذاری ایمن انجام دهد، حتا در شرایطی که رقبا اطلاع چندانی در این زمینه ندارند. سازمان‌ها انتظار دارند تحلیل‌گر داده‌ها در زمینه جمع‌آوری و تفسیر داده‌ها، تحلیل نتایج، گزارش نتایج به مدیران و سایر ذی‌نفعان، شناسایی الگوها و رویه‌های موجود در مجموعه داده‌ها و کار با تیم‌های کسب‌وکار و مدیریتی برای پاسخ‌گویی به نیازهای تجاری تجربه و مهارت کافی را داشته باشد.

تحلیل‌گر داده‌ها چه مسئولیت‌هایی دارد؟

اصلی‌ترین مسئولیتی که یک متخصص تجزیه و تحلیل داده‌ها دارد، ارزیابی طیف گسترده‌ای از داده‌ها است. با این‌حال، اولین قدم برای تبدیل شدن به یک تحلیل‌گر داده درک مسئولیت‌ها است. در حالی که هر سازمانی شرح وظایف و مسئولیت‌های خاص خود را تعریف می‌کند، اما برخی مسئولیت‌ها مشترک و به شرح زیر هستند:

1. درک هدف

اولین و مهم‌ترین وظیفه یک تحلیل‌گر شناسایی و درک هدف یا اهداف سازمانی است. تحلیل‌گران داده‌ها باید منابع موجود را ارزیابی کنند، مشکلات تجاری را درک کنند و داده‌های مناسب را جمع‌آوری کنند.

2. اجرای پرس‌وجو

تحلیل‌گران داده‌ها، محاوره‌ها و اسکریپت‌های پیچیده اس‌کیو‌ال را برای جمع‌آوری، ذخیره‌سازی، دستکاری و بازیابی اطلاعات از پایگاه داده‌های رابطه‌ای مانندMS SQL Server ،Oracle DB و MySQL می‌نویسند. بنابراین مهم است با اصول و دستورات مهم واکشی رکوردها از بانک‌های اطلاعاتی آشنا باشید. 

3. داده‌کاوی

داده‌ها از منابع فراوانی استخراج می‌شوند و برای به‌دست آوردن جزئیات جدید مستتر ضروری است که داده‌ها سازمان‌دهی شوند. با این کار مدل‌های داده‌ای ساخته می‌شوند که عملکرد سامانه‌ها و برنامه‌های تجاری را افزایش می‌دهند. 

4. پاکسازی داده‌ها

پاک کردن و ردیابی داده‌ها از وظایف کلیدی یک تحلیل‌گر داده‌ها است. داده‌های جمع‌آوری شده در ابتدا نامرتب هستند و گاهی اوقات نیز برخی داده‌ها از میان می‌روند. بنابراین، تمیز کردن (پالایش) داده‌های جمع‌آوری شده با هدف آماده‌سازی آن‌ها برای تزریق در مدل‌های داده‌کاوی مهم است، زیرا مدل‌های داده‌ای برای آن‌که نتایج دقیقی را ارائه کنند به داده‌های دقیقی نیاز دارند. 

5. بررسی داده‌ها

تحلیل‌گران داده‌ها از ابزارهای تحلیلی و آماری از جمله زبان‌های برنامه‌نویسی برای بررسی و ارزیابی داده‌هایی استفاده می‌کنند. 

6. تفسیر روند داده‌ها

تحلیل‌گران داده‌ها از بسته‌ها و کتابخانه‌های مختلف برای ردیابی روندها و الگوهای موجود در مجموعه‌های پیچیده‌ای از داده‌ها استفاده می‌کنند.  شناسایی الگوهای مستتر در مجموعه‌های داده‌ای به سازمان‌ها کمک می‌کند تا تغییرات نوآورانه‌ای در ساخت محصولات یا ارائه خدمات اعمال کنند. 

7. تهیه گزارش‌های خلاصه

تحلیل‌گران داده‌ها با کمک ابزارهای تجسم‌سازی داده‌ها، گزارش‌های خلاصه‌ای تهیه می‌کنند. این گزارش‌ها با هدف اخذ تصمیمات درست برای مدیران ارشد سازمان‌ها آماده و ارسال می‌شود. 

8. همکاری با تیم‌های دیگر

تحلیل‌گران داده‌ها برای اطمینان از اجرای درست الزامات و نیازهای تجاری و کشف فرصت‌هایی که باعث بهبود فرآیندها و افزایش عملکرد تیم‌ها می‌شوند با تیم مدیریت، تیم توسعه و دانشمندان داده‌ها (Data Scientists) در تعامل هستند. 

اکنون که به خوبی از نقش‌ها و مسئولیت‌های یک تحلیل‌گر داده‌ها آگاه شدید، آماده هستید با راز بزرگ این مقاله آشنا شوید. چگونه به یک تحلیل‌گر داده‌ها تبدیل شویم؟ 

مهارت‌های موردنیاز برای تحلیل داده‌ها

برای انجام صحیح مسئولیت‌هایی که اشاره شد، یک تحلیل‌گر داده‌ها باید طیف گسترده‌ای از مهارت‌ها را داشته باشد.

از تخصص‌های زیربنایی و مرتبط با علم داده‌کاوی و آمار گرفته تا کار با ابزارهای مختلف، به عنوان یک تحلیل‌گر مجبور هستید بدون مشکل با ابزارهای این حوزه کار کنید. از جمله مهارت‌های مهم در این زمینه به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

1. دریافت مدرکی مرتبط با این حوزه 

به عنوان یک تحلیل‌گر داده‌ها باید مدرکی مرتبط با این حوزه داشته باشید تا بتوانید به راحتی برای یک موقعیت شغلی رزومه ارسال کنید. 

به‌طور معمول، شرکت‌ها به دنبال افرادی هستند که حداقل مدرک کارشناسی در حوزه علوم کامپیوتر یا فناوری‌اطلاعات داشته باشند. البته این امکان فراهم است که از حوزه‌ها و رشته‌های دیگری به دنیای تحلیل داده‌ها وارد شد، اما این‌کار مستلزم تلاش بیشتری است، زیرا باید با اطلاعات زیربنایی فناوری‌اطلاعات آشنا باشید.

2. دانش برنامه‌نویسی

شما باید تجربه عملی کار با زبان‌های برنامه‌نویسی نظیر پایتون، آر و جاوااسکریپت را داشته باشید، زیرا در اغلب اوقات برای حل مشکلات پیچیده مجبور به کدنویسی هستید. سه گزینه مذکور اصلی‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی برای کار با داده‌ها هستند، هرچند برخی افراد از سی‌پلاس‌پلاس و جاوا برای این‌کار استفاده می‌کنند، اما پایتون و آر گزینه‌های اصلی کار با داده‌ها هستند. 

3. مهارت کافی در کار با ابزار‌های تجزیه و تحلیل‌ داده‌ها

به عنوان یک تحلیل‌گر داده‌ها باید در کار با پایگاه‌های داده و ابزارهای تجزیه و تحلیل‌کننده داده‌ها مهارت داشته باشید. علاوه بر این، در بیشتر مواقع مجبور هستید برای واکشی اطلاعات از بانک‌های اطلاعاتی، محاوره‌ها و روال‌های اس‌کیوال خاص خود را بنویسید.

بنابراین بهتر است در زمینه کار با اکسل، متلب و IBM SPSS برای تجزیه و تحلیل روندها و برنامه‌ریزی‌ها با هدف ارائه بینشی دقیق مهارت داشته باشید. 

4. درک آماری و کار با الگوریتم‌های یادگیری ماشین

تمامی سازمان‌ها از یک تحلیل‌گر داده‌ها انتظار دارند در ارتباط با مفاهیمی نظیر توزیع احتمال، تست فرضیه، تحلیل رگرسیون و تکنیک‌های مختلف طبقه‌بندی و خوشه‌بندی اطلاعات کافی داشته باشند. 

5. مهارت لازم در ارتباط با کار با ابزارهای تجسم‌سازی داده‌ها

یک تحلیل‌گر داده‌ها باید بتواند با استفاده از ابزارهای تجسم‌سازی داده‌ها، گزارش‌های مختلف تجاری ایجاد کند. یک تحلیل‌گر داده‌ها باید بداند چگونه از ابزارهایی نظیر Tableau ،QlikView و Power BI استفاده کند. گزینه آخر (Power BI) اهمیت فوق‌العاده زیادی دارد. علاوه بر این‌، باید مهارت‌های ارتباطی خوبی داشته باشید تا بتوانید ارائه‌های تاثیرگذاری برای مخاطبان خود آماده کنید. این‌کار به شما کمک می‌کند ایده‌های خود را به ذی‌نفعان و مشتریان انتقال دهید. هر زمان احساس کردید مهارت‌های مذکور را کسب کرده‌اید و بدون مشکل قادر به استفاده از ابزارها و راه‌حل‌ها هستید، باید سطح مهارت‌های خود را با یک نمونه واقعی محک بزنید و در مرحله بعد به سراغ آماده‌سازی رزومه و ارسال آن برای کسب‌وکارها بروید. 

حقوق تحلیل‌گر داده‌ها

اصلی‌ترین پرسشی که افراد مطرح می‌کنند این است که چگونه باید یک تحلیل‌گر داده‌ها  شد، با این حال، شاید مهم‌ترین انگیزه‌ای که باعث می‌شود تا افراد به این حوزه متمایل شوند سطح دستمزدی است که دریافت می‌کنند. همانند بسیاری از مشاغل فناوری‌اطلاعات در ایران، اطلاعات دقیقی در ارتباط با میزان دستمزدی که تحلیل‌گران داده‌ها دریافت می‌کنند در دسترس نیست، زیرا شرکت‌ها سعی می‌کنند به دلایل مختلف پیشنهاد اول را از جانب جویای کار دریافت کنند. با این‌حال، با توجه به این‌که شغل فوق کاملا تخصصی است و نیازمند سطح بالایی از دانش است، بهتر است در زمان پیشنهاد حقوق، کمتر از ده میلیون تومان پیشنهاد ندهید. در خارج از ایران، سایت Glassdoor پژوهشی انجام داده که نشان می‌دهد یک تحلیل‌گر داده‌ها در ایالات متحده می‌تواند حداقل 48 هزار و حداکثر 95 هزار دلار در سال درآمد داشته باشد. به‌طور معمول، خرده‌فروشی‌های آنلاین، سازمان‌های مالی، شرکت‌های بزرگ نرم‌افزاری، شبکه‌های اجتماعی و شرکت‌های فعال در حوزه بازاریابی به دنبال جذب تحلیل‌گران داده‌ها هستند