متاورس زندگی و جهان ما را به چه سمتی خواهد برد؟

دنیای واقعی و فناوری اطلاعات به سرعت در حال پیشرفته‌تر شدن و عجیب‌تر شدن است. اگر در زمان‌های دور مهاجرت از روستاها به مناطق شهرنشینی یک پدیده نوظهور بود، اکنون موضوعاتی همچون سفر به لبه فضا یا خود فضا، ساخت شهرک‌های فضایی، سکونت در کرات دیگر و.... همگی همچون دنیای دیجیتالی متاورس و شهرهای کریپتویی مطرح می‌شود. در همین ارتباط وب‌سایت TECHNOBARG تحلیلی در ارتباط با تحولات آینده دنیا و تاثیرگذاری متاورس بر جهان ما منتشر کرده که خواندن آن خالی از لطف نیست.

شهر کریپتویی (Crypto City)

ویتالیک بوترین (Vitalik Butrin) از بنیان‌گذاران اتریوم پس از آن آن‌که ایده متاورس مطرح شد، برای اولین بار ایده شهرهای کریپتویی را مطرح کرد. به اعتقاد او که آینده زندگی انسان‌ها و جوامع شهری به سمت شهرهای غیرمتمرکز و سازمان‌های غیرمتمرکز خودگران (DAO) خواهد رفت.

ویتالیک بوترین می‌گوید: «متاورس ماهیت خارجی ندارد و باید به‌عنوان جهانی دیجیتالی و مجازی به آن نگاه کنید. در حالی که ما جهان واقعی داریم و می‌توانیم با اعمال تغییراتی در آن و با کمک تئوری شهرهای کریپتویی،‌ جهان را به مکانی بهتر برای زندگی تبدیل کنیم‌.» ایده شهرهای کریپتویی که بوترین به آن اشاره کرده بر مبنای ساختار سازمان غیرمتمرکز خودگران است. ایده شهرهای DAO‌ یا CityDAO طراحی بر مبنای زنجیره بلوکی اتریوم است که در آن ایده DAO‌ بر همه چیز حاکمیت دارد.

DAO سازمان‌های غیرمتمرکز و خودگرانی هستند که قوانین از پیش نوشته‌ شده‌ای بر آن‌ها حاکم است و توسط شهروندان و بر مبنای میزان سهمی که در اختیار دارند، عمل می‌کنند. او به‌دنبال تحقق ایده توکن‌های شهری برای طراحی معماری شهرهای کریپتویی است.

از دیدگاه وی، هر شهری ظرفیت تبدیل شدن به سازمان خودمختار غیرمتمرکز (DAO) را دارد، به‌طوری که برای خود رمزارز غیرقابل معاوضه و توکن شهری داشته باشد. به‌طور مثال، بترین می‌گوید: «در راستای توسعه شهر میامی یک توکن روی شبکه بیت‌کوین در حال پیاده‌سازی هستیم و بر مبنای ایده سازمان خودگردان غیرمتمرکز و پروژه رمزارز غیرقابل معاوضه، در شهر رنو در نوادا در حال آزمایش آن هستیم».

در تئوری شهرهای کریپتویی، CityCoins.co سرویس‌های معامله‌گری کوین‌ها را ارائه می‌دهد. در زمان نگارش این مقاله، شهر میامی‌کوین (MiamiCoin) ایجاد شده و قرار است همین طرح در قالب سانفرانسیسکو کوین (San Francisco Coin) پیاده‌سازی شود.

ویتالیک بوترین بر این باور است که شهرهای کریپتویی زنجیره‌بلوکی محور مزایای زیادی برای مردم دارند. در این شهرها به‌کارگیری زنجیره بلوکی اجازه می‌دهد از روش‌های کارآمدتر و جدیدی برای مالکیت اراضی و دارایی‌ها استفاده کرد.

آمارها نشان می‌دهند گاهی اوقات دولت‌ها به دلیل فقدان منابع مالی مناسب قادر به پاسخ‌گویی درست به مشکلات بلند‌مدت شهروندان و ایجاد تغییرات سریع متناسب با نیازهای اساسی مردم نیستند. سازمان خودگران غیرمتمرکز به این نکته اشاره دارد که شهرها می‌توانند به صورت غیرمتمرکز سازمان‌دهی شوند.

درست همانند ایده‌های بزرگ، شهرهای کریپتو می‌توانند فرصت‌های زیادی را پدید آورند، اما چالش‌های خاص خود را نیاز دارند، اما در برخی از صنایع و حوزه‌ها مثل برنامه‌ریزی شهری، ناوگان عمومی و بخش‌های دیگر رویکردی کارآمد برای مدیریت شهرها پیشنهاد می‌کنند. در شهرهایی کریپتویی حریم خصوصی افراد ارزشمند در نظر گرفته می‌شود و فناوری‌هایی مثل زنجیره بلوکی، رمزارزها و زنجیره بلوکی اجازه می‌دهند سطح مشارکت مردم برای حل مشکلات بیشتر شود. ‌

سازمان خودگران غیرمتمرکز (Decentralized Automated Organization)

تئوری که ویتالیک بوترین به آن اعتقاد داشته و آن‌را مطرح می‌کند شهرهای کریپتویی مبتنی بر سازمان خودگردان غیرمتمرکز است. پرسشی که اکنون مطرح است این است که سازمان خودگردان غیرمتمرکز چیست و قرار است در شهرهای کریپتو چه نقشی داشته باشد یا به عبارت دقیق‌تر شهرهای DAOCity بر مبنای این فناوری‌ها به چه صورتی اداره خواهند شد؟

در سازمان‌های خودگران غیرمتمرکز، مجموعه بدون نیاز به هماهنگی یک نهاد مرکزی به صورت مستقل اداره می‌شود و زنجیره بلوکی می‌تواند نسخه‌های جدیدی از سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز را پیشنهاد کند. به بیان دیگر، در سازمان مستقل غیرمتمرکز، به جای آن‌که واحدی به‌نام منابع انسانی داشته باشیم، تمامی تحولات از طریق کدهای برنامه‌نویسی، قراردادهای هوشمند و الگوریتم‌ها اداره می‌شود. در این سازمان‌ها، قراردادهای هوشمند نقش کلیدی دارند، دستورات و کارها را اجرا می‌کنند و نیازی به دخالت منابع انسانی در انجام فرآیندها وجود ندارد.

اعضا یا سهام‌داران این سازمان‌ها، قرارداد رسمی یا غیررسمی مشخصی ندارند و در مقابل، اعضا هدف مشترکی را بر مبنای اجماع قوانین گروه دنبال می‌کنند و کارها با ارائه مشوق‌های تحت شبکه‌ای انجام می‌شود.  در این رویکرد مدیریت سازمانی، تمامی افراد نقش موثری در پیشبرد کارها دارند، اما تمامی کارها به صورت غیرمتمرکز و مستقل انجام می‌شود. این مدیریت سازمانی قدرت مرکزی ندارد و رویکردی برخلاف شرکت‌های سنتی دارد.

ساختار امور مالی در شهرهای کریپتویی (Financial structure in crypto cities)

یکی از مباحث مهمی که در ارتباط با شهرهای کریپتویی مطرح است، ساختار مالی و اقتصادی است. در شهر کریپتویی که مدنظر بوترین است هر شهر می‌تواند اقتصادی در راستای پاسخ‌گویی به نیازهای شهروندان داشته باشد و با توکن‌های خود معاملات را انجام دهد. توکن‌های هر شهر منحصر‌به‌فرد هستند و اقتصاد مستقل هر شهر نقش تاثیرگذاری در چرخش دارایی نزد شهروندان خواهد داشت. در شهرهای کریپتویی، مدل‌های ارتباطات مالی و ارتباطات اجتماعی بازنگری می‌شوند و با راه‌حل‌های زنجیره‌بلوکی محور می‌توان چشم‌اندازهای مالی و شفاف‌تری را برای این شهرها پیشنهاد داد.

دارایی‌های مبتنی بر رمزارز غیر قابل معاوضه (NFT) در این شهرها اهمیت خاصی خواهد داشت و معامله‌گری بر مبنای رمزارزها انجام می‌شود. عامل موفقیت این شهرها اقتصاد کاملا مبتنی بر زنجیره بلوکی است. در شهرهای کریپتویی، مدل سرمایه‌گذاری مردم تغییر می‌کند و شهروندان این شهرها بیشتر روی توکن‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. مدل‌های اقتصادی متنوعی برای مدیریت این شهرها وجود دارد. به‌طور مثال، اگر شهروندان یک تعداد مشخص توکن جمع‌آوری کنند، این شانس را پیدا می‌کنند که برخی خدمات را رایگان دریافت کنند.

در این شهرها دریافت مالیات متفاوت از زمان حال می‌شود. البته بوترین جزییاتی در این زمینه ارائه نکرده، اما طرح‌های آزمایشی برای دریافت مالیات در شهرهای کریپتویی مطرح شده است.

هدف اصلی ارائه‌دهندگان طرح مذکور این است که فاصله دارایی بین ثروتمندان و قشر متوسط کمتر شود تا افراد ضعیف‌تر جامعه نیز بتوانند با ذخیره توکن‌های شهر کریپتویی به تکمن مالی برسند و زندگی بهتری نسبت به زمان حال داشته باشند.

متاورس، یک فراجهان مجازی به تمام عیار

همان‌گونه که اطلاع دارید متاورس از دو واژه متا به معنی فراتر و یونیورس به معنای جهان پدید آمده است. به بیان دقیق‌تر، متاورس توصیف‌کننده یک فراجهان است. نیل استیونسن برای اولین مرتبه در کتاب سقوط برف (Snow Crash) که سال 1992 میلادی منتشر کرد از متاورس استفاده کرد که دنیای مجازی سه بعدی متشکل از آواتار مردمان واقعی را تصویر می‌کشد. در کتاب او، دو نفر راننده تحویل کالا برای نجات خود از یک ویران‌شهر سرمایه‌داری به دنیای متاورس سفر می‌کنند.

با این‌حال، نکته‌ای که باید به آن دقت کنید این است که متاورس دنیای فیزیکی و ملموس نیست و وجود خارجی ندارد. به‌اعتقاد مارک زاکربرگ، متاورس مجموعه‌ای از فضاهای مجازی است که در آن افرادی که قادر نیستند در فضای فیزیکی در کنار یکدیگر باشند گرد هم خواهند آمد.

به‌طور مثال، این امکان وجود دارد در این جهان دیجیتالی زمین خریداری کنید، روی زمین‌های خریداری شده دیجیتالی ساخت‌و‌ساز کنید، مجتمع‌های مسکونی طراحی کنید و کارهایی که در زندگی واقعی دوست داشتید انجام دهید را در دنیای مجازی به‌طور کامل انجام دهید. کما جالب آن‌که تقریبا دو ماه قبل یک قطعه زمین دیجیتالی در محیط آنلاین و مجازی دی‌سنترالند (Decentraland) به ارزش بالغ بر 2 میلیون دلار ارز دیجیتال فروخته شد که قرار است در آینده از این زمین به عنوان یک مرکز خرید مجازی استفاده شود.

جالب آن‌که، در متاورس علاوه بر خرید املاک، دارایی‌های دیجیتالی دیگری نیز معامله می‌شود. به‌طور مثال، فردی با پرداخت 149 اتریوم که تقریبا معادل 650 هزار دلار می‌شود، کشتی تفریحی بادبانی (یات) غیرواقعی و مجازی را در پلتفرم متاورس سندباکس خریداری کرد، اما هرگز نمی‌تواند به صورت فیزیکی پا در آن بگذارد و جزو دارایی‌های دیجیتالی NFT محسوب می‌شود که در آینده قیمت نجومی پیدا خواهد کرد.

با توجه به تمرکزی که شرکت‌های بزرگ دنیای فناوری روی حوزه متاورس دارند، به نظر می‌رسد که آینده متعلق به متاورس است. گزارشی که شرکت ترندفورس آن‌را تایید می‌کند، گردش مالی در صنعت متاورس تا چهار سال (2025) به رقم 540 میلیارد دلار می‌رسد.

دوقلوهای دیجیتالی و متاورس (Digital and metatarsal twins)

یکی از جذاب‌ترین مفاهیم دنیای فناوری اطلاعات مبحث دوقلوهای دیجیتالی هستند که حسابی سروصدا کرده‌اند. یکی از کاربردهای اصلی متاورس، موضوعی تحت عنوان دوقلوهای دیجیتالی است که به معنای ساخت کپی اشیاء دنیای واقعی در دنیای دیجیتال است. به بیان‌دیگر، هر آنچه در دنیای واقعی وجود دارد، دوقلویی از آن در جهان مجازی متاورس وجود خواهد داشت.

البته این فناوری جدید نیست و توسط برخی شرکت‌ها به کار گرفته می‌شود، اما پیش‌بینی می‌شود در آینده اخبار بیشتری در مورد آن خواهیم شنید. شرکت‌هایی که تا به امروز از فناوری دوقلوهای دیجیتالی استفاده کرده‌اند، مایکروسافت، بوئینگ، اریکسون، Unilever و Siemens Energy هستند.

مایکروسافت دوقلوهای دیجیتالی را در پشته فناوری مولتی‌ورس خود ارائه می‌کند تا کاربران بتوانند برای شبیه‌سازی اشیاء جهان واقعی مدل‌های دیجیتالی بسازند. در سویی دیگر، بوئینگ برای ساخت موتور و Unilever برای شبیه‌سازی خطوط تولید و کاهش زباله از دوقلوهای دیجیتال استفاده می‌کند.

زیمنس انرژی و اریکسون برای اداره نیروگاه‌ها و انجام عملیات‌های نگه‌داری به سراغ زیرساخت Omniverse شرکت انویدیا رفته‌اند. آن‌ها از فناوری مذکور برای شبیه‌سازی تخصیص تجهیزات به شبکه‌های 5G استفاده می‌کنند.

مواردی که اشاره شد، تنها بخش کوچمی از کاربردهای گسترده متاورس و دوقلوهای دیجیتالی  هستند و روزانه شرکت‌های بیشتری به این فراجهان دیجیتالی وارد می‌شوند. به‌اعتقاد تحلیل‌گران، متاورس همانند سایر فناوری‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارد. به‌طور مثال، یکی از مزایای اصلی متاورس القای حسی کاربری جدیدی به مخاطب است. به بیان‌دیگر، متاورس این حس را به کاربر می‌دهد که در فضایی کاملا متفاوت قرار دارد و می‌تواند در آن فضای متفاوت با دیگران بدون مشکل در ارتباط باشد.

متاورس و شهر کریپتویی چه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند؟

در شرایطی که متاورس دنیایی مجازی است که امکان تعامل افراد با یکدیگر به صورت مجازی و غیر واقعی فراهم می‌کند، در نقطه مقابل در شهر کریپتویی این قاعده حاکم نیست و همه چیز حالت واقعی دارند، اما بر مبنای فناوری رمزارزها این شهرها اداره می‌شوند و حتی الگوی مدیریت شهری نیز مبتین بر سازمان خودمختار غیرمترکز است.

به‌اعتقاد بوترین، به جای آن‌که از رمزارزها در دنیایی مجازی استفاده کنیم، از آن‌ها برای زندگی در شهرهای کنونی استفاده می‌کنیم و جهانی متفاوت را پیاده‌سازی می‌کنم. همچنین، مردم در متاورس با یکدیگر در ارتباط خواهند بود و از طریق دارایی‌های دیجیتالی غیرفیزیکی به مبادله در فراجهان می‌پردازند.

متاورس در برخی صنایع کاربردهای مثبت درخشانی خواهد داشت و به همین دلیل ممکن است آینده رو به رشد در انتظار این صنایع باشد. به‌طور مثال، کاربرد دوقلوهای دیجیتالی در کوتاه‌مدت و میان‌مدت می‌تواند برای آموزش‌های مرتبط با بخش منابع انسانی، تشخیص و بررسی‌ برخی مسائل از راه دور، نظارت بر مصرف انرژی و نگهداری تاسیسات و کاربردهای دیگر استفاده شود. به بیان دیگر، ساخت دوقلوهای دیجیتالی در متاورس باعث پیشرفت و رونق اقتصادی صنایع و به‌طبع آن کشورها خواهد داشت.

متاورس یا شهرهای کریپتویی؟

درست از همان زمانی که ایده متاورس مطرح شد، این جهان دیجیتالی به سرعت در حال رشد است و شرکت‌های مختلف تصمیم گرفته‌اند سرمایه‌گذاری کلانی روی آن انجام دهند. برخی تحلیل‌گران معتقد هستند متاورس با سرعت غیرقابل تصوری در حال رشد و پیشرفت است و تا چندوقت دیگر شرکت‌های دیگری به آن خواهند پیوست. با این‌حال، برخی تحلیل‌گران می‌گویند ایده شهرهای کریپتویی ممکن است در کوتاه‌مدت کاربردهای عینی خود را نشان دهد، اما در بلندمدت کسی نمی‌تواند تصویر روشنی از آن ارائه دهد. در این بین دارایی‌های مبتنی بر NFT‌ نیز در شهرهای کریپتویی مورد توجه خواهند بود باعث پیشرفت این شهرها خواهند شد.

برخی تحلیل‌گران بر این باور هستند که متاورس با توجه به کاربردهای عینی که برای برخی صنایع دارد هم در کوتاه‌مدت و هم در میان‌مدت مورد توجه قرار خواهد گرفت. جالب آن‌که به این‌ نکته نیز اشاره کرده‌اند که شاید روزی متاورس جایگزین اینترنت شود، هرچند این اتفاق کمی دور از ذهن به‌نظر می‌رسد.

متاورس و مشکلات روانی

در نقطه مقابل، منتقدان بر این باور هستند که متاورس مشکلات روانی برای برخی افراد به وجود خواهد آورد، به‌طوری که برخی قدرت تفکیک دنیای فیزیکی از دنیای مجازی را از دست بدهند و به ‌اندازه‌ای به متاورس عادت کنند که دیگر نتوانند در دنیای فیزیکی بدون مشکل زندگی کنند و تمام تمرکز آن‌ها بر زندگی مجازی، ارتباطات مجازی و جهانی مجازی تبدیل شود. به نظر می‌رسد با چنین رویکردی مدل کسب‌و‌کارها نیز تغییر کند و معامله‌گری بر سر دارایی‌هایی انجام شود که ماهیت خارجی ندارند. باتوجه به این‌که متاورش هنوز ناشناخته است، تحقیقات روان‌شناختی روی تاثیرگذاری آن بر ذهن و مغز انسان انجام نشده و نمی‌توان به شکل قطعی در مورد تاثیر مخرب یا غیر مخرب آن بر مغز و روان انسان صحبت کرد.

بد نیست بدانید که متاورس به بحث‌های سیاسی و فرهنگی نیز وارد شده و برخی تحلیل‌گران می‌گویند، این جهان‌های مجازی بر ساختار فرهنگی جوامع تاثیرگذار خواهند بود. باتوجه به این‌که واقعیت افزوده و واقعیت مجازی زیربنای متاورس هستند، برخی نگران تاثیر منفی آن بر گروه‌های سنی نوجوان و جوانان هستند، به‌طوری که فناوری‌های مذکور باعث شود این گروه‌های سنی به سمت هویت دیجیتالی برای خود بروند و هویت واقعی را فراموش کنند. سوال اصلی این است که این مدل تئوری‌ها در آینده چه تغییراتی پیدا خواهند کرد و آیا به ایده‌های پخته‌تر تبدیل می‌شوند یا خیر؟

تکنوبرگ