آشنایی با شرکت‌های پیشرو و تاثیرگذار بر دنیای هوش مصنوعی

در دنیای بی‌حدومرز هوش مصنوعی، مفهومی به‌نام حائل قابلیت (Capability Overhang) وجود دارد که به قابلیت‌های پنهان هوش مصنوعی یعنی مهارت‌ها و توانایی‌های نهان سیستم‌ که پژوهشگران هنوز آن‌ها را بررسی نکرده‌اند، اشاره دارد. شاید این جمله را شنیده باشید که مدل‌های هوش مصنوعی شبیه جعبه سیاه هستند، به این معنا که به اندازه‌ای بزرگ و پیچیده‌ هستند که ما هنوز سازوکار آن‌ها را به‌طور کامل درک نکرده‌ایم. دلیل اصلی این موضوع این است که مدل‌های فعلی به‌مراتب از آن‌چه ما تصویر می‌کنیم توانمندتر هستند، در حالی‌که روش‌هایی که برای بررسی آن‌ها استفاده می‌کنیم، تقریبا ابتدایی هستند.

بدون شک، واژه «حائل» به‎خوبی توصیف‌کننده ورود هوش مصنوعی به زندگی روزمره ما است. سال‌ها است که پژوهشگران و شرکت‌های بزرگ دنیای فناوری با سرعتی باور نکردنی در حال توسعه‌ مدل‌های هوشمندی هستند که امکان استفاده از آن‌ها در حوزه‌های تجاری وجود داشته باشد. در چند سال اخیر، برخی از اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارهای جدید مثل چت‌جی‌پی‌تی یا Dall-E این قابلیت‌ها را در اختیار عامه مردم قرار داده‌اند و انتظار می‌رود تا چند سال آینده، هرچه در حوزه‌ هوش مصنوعی جلوتر می‌رویم، تغییرات شدت بیشتری پیدا کند. 

انتظار می‌رود صنعت هوش مصنوعی تا سال 2028 میلادی ارزشی بالغ بر 422 میلیارد دلار پیدا کند. نظرسنجی انجام‌شده توسط موسسه  McKinsey Global  در سال 2020 میلادی نشان می‌دهد که 50 درصد شرکت‌ها اعلام کرده‌اند دست‌کم در یکی از فعالیت‌های مرتبط با کسب‌وکار خود از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند. در این میان، برخی از شرکت‌های بزرگ دنیای فناوری تاثیر عمیقی بر روند گسترش روزافزون هوش مصنوعی در زندگی تجاری و شخصی خواهند گذاشت. بر همین اساس، در این مقاله به معرفی 11 شرکت‌ برتر هوش مصنوعی خواهیم پرداخت که تاثیرات عمیقی بر ساخت مدل‌های هوشمند خواهند داشت. 

شرکت‌های برتر هوش مصنوعی در جهان را می‌توان از دو زاویه بررسی کرد که البته در مواردی با یک‌دیگر هم‌پوشانی دارند. گروه اول، شرکت‌های مطرحی هستند که تاثیر قابل‌ توجهی بر این حوزه دارند و به ‌همین دلیل، نام آن‌ها همیشه در صدر فهرست است که مایکروسافت، آی‌بی‌ام و گوگل از آن جمله هستند. گروه دوم، شرکت‌هایی هستند که اگرچه از لحاظ ارزش سرمایه چندین پله پایین‌تر از گوگل و مایکروسافت هستند، اما پروژه‌ها و نوآوری‌های آن‌ها در صنعت هوش مصنوعی بسیار ارزشمند و تاثیرگذار بوده است.

1. Amazon

آمازون از هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلفی مثل تشخیص صدا و یادگیری ماشین ابرمحور در سرویس‌های وب آمازون (AWS) استفاده می‌کند. این شرکت در سال 1994 میلادی تاسیس شد و در طول این سال‌ها توانسته است در تجارت الکترونیک و فناوری ابری حرف اول را بزند. آمازون در سال‌های 2015 و 2016 میلادی به‌شکل جدی وارد حوزه‌ توسعه هوش مصنوعی شد؛ یعنی درست همان زمانی که دستگاه‌های الکسا را به قابلیت تشخیص صدا مجهز کرد.

درآمد سالانه آمازون در سال 2022 میلادی، در حدود 502.2 میلیارد دلار گزارش شده که بخش بزرگی از آن مرتبط با حوزه هوش مصنوعی است. این شرکت از هوش مصنوعی در فروشگاه آنلاین، الگوریتم‌های به‌کاررفته در الکسا و سایر محصولاتش استفاده می‌کند. افرادی که تازه قصد ورود به دنیای هوش مصنوعی را دارند، می‌توانند از راه‌حل‌های یادگیری ماشین آمازون از طریق SageMaker JumpStart  استفاده کنند. آمازون حتا چت‌باتی برای برقراری مکالمه با هوش مصنوعی به‌نام Amazon Lex توسعه داده است. آمازون در اکتبر 2022 میلادی شرکت رباتیک iRobot Corp را خریداری کرد که باعث شده است این شرکت بزرگ دنیای فناوری نقش پررنگ‌تری در حوزه‌ محصولات خانگی مبتنی بر هوش مصنوعی پیدا کند. بد نیست بدانید آمازون برای پیش‌برد نوآوری در حوزه هوش مصنوعی، مسابقات Alexa Prize را هر ساله میان دانشجویان برگزار می‌کند.

2. Microsoft

مایکروسافت در حوزه هوش مصنوعی در هر دو بخش مصرف‌کننده و تجاری در حال انجام تحقیقات جدی است. این شرکت دستیار دیجیتالی کورتانا را برای رقابت با الکسا، سیری و گوگل اسیستنت در سال 2014 میلادی همگام با انتشار ویندوز 10 به جهان معرفی کرد. قابلیت‌های هوش مصنوعی بخش بزرگی از خدمات ابری آژور هستند. علاوه بر این، مایکروسافت برای کسب‌وکار‌های بزرگی در جهان خدمات اختصاصی در حوزه‌ یادگیری ماشین و چت‌بات‌های هوشمند ارائه می‌دهد. مایکروسافت در سال 2018 میلادی شرکت‌های Lobe و Xoxco  را که در زمینه هوش مصنوعی به فعالیت اشتغال دارند خریداری کرد. برخی بر این باور هستند که تصاحب 68 میلیارد دلاری اکتیویژن بلیزارد بیشتر با هدف توسعه‌ متاورس و در راستای پروژه‌های هوش مصنوعی آژور انجام شده است. 

در سال 2021 میلادی، ابررایانه آژور مایکروسافت تحت عنوان Voyager-EUS2 به فهرست سریع‌ترین کامپیوترهای دنیا دست پیدا کرد. مایکروسافت از ابررایانه‌هایی که در اختیار دارد برای توسعه‌ پروژه‌های هوش مصنوعی استفاده می‌کند. در اکتبر 2022 میلادی، مایکروسافت از پروژه جدید تحت عنوان Microsoft Designer رونمایی کرد که عملکردی شبیه به Dall-E دارد و برنامه طراحی گرافیک هوش‌محوری است که برای ساخت پست‌های شبکه‌های اجتماعی، دعوت‌نامه و سایر کارهای گرافیکی استفاده می‌شود.

3. C3.ai

شرکت C3.ai در مقایسه با آمازون و مایکروسافت کمتر شناخته شده است، اما شرکت مهمی در حوزه‌ توسعه هوش مصنوعی است. مشتریان C3.ai  عمدتا شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ آمریکایی هستند که از هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف مثل تولید محصولات، خدمات مالی، نفت و گاز، مواد شیمیایی، کشاورزی و صنعت دفاع استفاده می‌کنند. 

کاربران سازمانی می‌توانند بدون نوشتن حتا یک خط کد به کمک ابزارهای هوش مصنوعی C3 برنامه‌های کاربردی موردنظر را توسعه دهند یا از برنامه‌های کاربردی ساخته‌شده توسط C3.ai برای انجام کارهای روزانه مثل پر کردن فرم‌های وام یا نگه‌داری و تعمیرات محصولات سخت‌افزاری استفاده کنند. C3 می‌گوید: «نرم‌افزارهای این شرکت در هر بستر ابری بدون نیاز به هیچ‌گونه تغییری در کدها قابل استفاده هستند. به بیان دقیق‌تر، سازمان‌ها می‌توانند از آن‌ها در پلتفرم‌های ابری شرکت‌هایی مثل مایکروسافت، آمازون، گوگل یا آی‌بی‌ام استفاده کنند یا در مراکز داده‌ خود پیاده‌سازی کنند». تام سیبل، مدیرعامل C3.ai این شرکت را در سال 2009 میلادی پایه‌گذاری کرد. قبل از تاسیس C3.ai او مالک شرکت نرم‌افزاری Siebel Systems  بود که در سال 2006 میلادی به ارزش 1.6 میلیارد دلار به اوراکل فروخته شد. 

4. DeepMind

دیپ‌مایند یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های تحقیق و توسعه هوش مصنوعی بریتانیایی است که اکنون زیرمجموعه‌ آلفابت، شرکت مادر گوگل، فعالیت می‌کند. این شرکت به ‌دست دانشجویان بریتانیایی دمیس هاسابیس، شین لگ و مصطفی سلیمان در سال 2010 میلادی تاسیس شد. این شرکت الگوریتم‌های هوش مصنوعی خود را با بازی‌های قدیمی دهه 70 و 80 میلادی آموزش داد که در گذر زمان هوشمندانه‌تر شدند. گوگل، دیپ‌مایند را در سال 2014 میلادی به ارزش 500 میلیون دلار تصاحب کرد. بد نیست بدانید که سود این شرکت در سال 2021 میلادی بالغ بر 126  میلیون دلار بود. دیپ‌مایند، الگوریتم‌های هوشمند را با هدف غلبه بر چالش‌های انسانی مثل پیروزی در بازی‌های فکری یا فهم ساختارهای پیچیده‌ داده‌ای توسعه می‌دهد. این شرکت، فناوری صوتی WaveNet را نیز توسعه داد که زیربنای دستیار صوتی گوگل اسیستنت و پلتفرم ابری گوگل است. ابزار AlphaFold دیپ‌مایند قادر است مدل‌های سه‌بعدی سازه‌های پروتئینی را برای تسریع روند پژوهش‌های پزشکی مورد بررسی قرار دهد. دیپ‌مایند به این دلیل در فهرست شرکت‌های برتر هوش مصنوعی قرار گرفته که در این حوزه‌ پژوهش‌های مهمی انجام داده و به دستاوردهای مهمی نائل شده است. مدل یادگیری ماشین دیپ‌مایند را می‌توان با کمترین نظارت مورد استفاده قرار داد.

5. H2O.ai Inc

 شرکت H2O.ai توسط گروهی از متخصصان انجمن متن‌باز در سال 2012 میلادی تاسیس شد. این شرکت بر این باور است که توسعه و استفاده از هوش مصنوعی باید برای همه آزاد باشد. پلتفرم ابری این شرکت، هوش‌ مصنوعی را در قالب مدل‌های از قبل ساخته و آموزش‌داده‌شده، فروشگاه‌های اپلیکیشن آماده‌به‌مصرف و نیاز به کدنویسی بسیار کم در اختیار همگان قرار می‌دهد. ارزش H2O.ai چیزی در حدود 1.6 میلیارد دلار برآورد شده و درآمد سالانه آن 47.4 میلیون دلار تخمین زده می‌شود. مدیریت دو فصل مالی اخیر H2O.ai برعهده‌ دو بانک بزرگ کامن‌ولث استرالیا و گلدمن ساکس بود که نشان‌دهنده‌ اهمیت فعالیت‌های هوش مصنوعی برای این دو موسسه فعال در حوزه‌ خدمات مالی است.

پلتفرم ابری H2O.ai به کاربران اجازه می‌دهد مدل‌‌ها و اپلیکیشن‌های مبتنی بر هوش مصنوعی را از طریق قابلیت‌های یادگیری ماشین خودکار این شرکت توسعه دهند. مشتریان می‌توانند برنامه‌های کاربردی هوش مصنوعی را از طریق فروشگاه H2O.ai که Feature Store  نام دارد، توسعه داده و بهبود دهند. همچنین، ابزار مدیریت سند مبتنی بر هوش مصنوعی این شرکت قادر به طبقه‌بندی اسناد است، محتوای مدنظر را از آن‌ها استخراج کند و بعد آن‌ها را برچسب‌گذاری می‌کند. نسخه‌ متن‌باز خدمات این شرکت رایگان است، اما برای ابزارهای پیشرفته‌تر باید هزینه اشتراک را پرداخت کرد.

دلیل اصلی ورود H2O.ai به فهرست شرکت‌های برتر تاثیرگذار هوش مصنوعی، موفقیت آن در برطرف کردن چالش‌های رایج در حوزه‌ توسعه‌ هوش مصنوعی است که از مهم‌ترین آن‌ها باید به بررسی رانش ویژگی (Feature Drift) اشاره کرد. این ابزارها می‌توانند سوگیری در ویژگی‌های برنامه‌های کاربردی را شناسایی کنند. لازم به توضیح است که ابزارهای رایگان یادگیری ماشین این شرکت قابلیت استفاده در محیط‌های آپاچی هدوپ،‌ اسپارک و کوبرنتیز را دارند. 

6. IBM

آی‌بی‌ام بیشتر به‌دلیل موتور هوش‌ مصنوعی اختصاصی‌اش واتسون (Watson) در دنیای هوش مصنوعی معروف است. البته، این شرکت پژوهش‌‌های بسیاری در این حوزه انجام داده و محصولات تجاری قدرتمندی را روانه بازار کرده است. این شرکت هوش مصنوعی را در حوزه‌های تصمیم‌گیری، پردازش زبان و خودکارسازی هوشمند ارائه می‌دهد. آی‌بی‌ام موتور هوش مصنوعی واتسون را با همکاری دانشگاه MIT  ابتدا با هدف رقابت با انسان‌ها در بازی‌هایی مثل شطرنج توسعه داد، اما امروزه این موتور تقریبا در تمام حوزه‌های کاری از منابع انسانی گرفته تا امور مالی و مدیریت زنجیره‌ تامین استفاده شود. درآمد آی‌بی‌ام در سال 2020 میلادی بالغ بر 73 میلیارد دلار بود که از این میزان، حدود یک میلیارد دلار سهم واحد سلامت IBM Watson برآورد شده است.

آی‌بی‌ام حوزه هوش مصنوعی را به‌طور جدی دنبال  می‌کند و تیم‌های مختلفی را در حوزه‌های سخت‌افزار هوش مصنوعی، تست هوش مصنوعی، مکالمه ماشینی، دید ماشینی و حوزه‌‌های دیگر در اختیار دارد. آی‌بی‌ام به این دلیل در فهرست ما قرار گرفته که یکی از اولین سیستم‌های هوش مصنوعی را توسعه‌ داد که توانست به پرسش‌ها به زبان طبیعی پاسخ دهد. آی‌بی‌ام به مشتریانش اجازه می‌دهد از محصولات این شرکت در محل یا به‌صورت ابری استفاده کنند.

7. Meta Platforms

متا یا همان فیسبوک سابق در سال 2004 میلادی تاسیس شد و سابقه طولانی کار روی ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی را دارد. در کنار قابلیت‌های فعلی، متا از ساخت ابررایانه هوش مصنوعی خبر داده که می‌تواند با صدها زبان کار کند، ابزار واقعیت افزوده توسعه داده و راه را برای تحقق مفهوم متاورس هموار کند. متا ابزار تشخیص چهره مبتنی بر هوش مصنوعی توسعه داده که در تمام پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی قابل استفاده است. همچنین، هوش مصنوعی متا در قالب هدست Oculus تعاملات واقع‌گرایانه در واقعیت مجازی و افزوده را امکان‌پذیر می‌کند. الگوریتم هوش مصنوعی جدید متا این قابلیت را دارد تا محتوای نفرت‌پراکنی را براساس معماری Linformer تشخیص دهد. 

8. OpenAI

OpenAI در طول عمر 7 ساله خود دستاوردهای فوق‌العاده مهم و چشم‌گیری در حوزه هوش مصنوعی  داشته است. OpenAI  در سال 2015 میلادی تاسیس شد و از شرکت‌های مرموزی بود که سعی داشت با پروژه‌های مخفی خود اولین شرکتی باشد که به هوش مصنوعی قوی دست پیدا می‌کند. این شرکت خالق پروژه‌ جنجالی تبدیل متن به تصویر Dall-E است. مدل زبانی GPT-3 این شرکت در حوزه یادگیری ماشین لقب سریع‌ترین رشد نزد کاربران را به خود اختصاص داد. کیفیت نمونه‌هایی که با استفاده از این مدل زبانی تولید‌ شده، به‌اندازه‌ای شگفت‌انگیز است که به‌سختی می‌توان تشخیص داد تصاویر تولیدشده توسط Dall-E با استفاده از یک مدل ساخته شد‌ه‌اند. امروزه، ابزارهای هوش مصنوعی OpenAI در دسترس بیشتر مردم و شرکت‌ها قرار دارند و تقریبا رایگان هستند. فناوری هوش مصنوعی این شرکت در برنامه‌های کاربردی آموزش زبان مثلDuolingo  نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. 

عاملی که باعث شد تا OpenAI را در فهرست شرکت‌های برتر هوش مصنوعی قرار دهیم، متن‌باز و رایگان بودن مدل‌های این شرکت است که به‌دلیل مقیاس‌پذیری و دقت بالایی که دارند در پیشبرد نوآوری در شرکت‌های بزرگی مثل مایکروسافت، اینتل و آی‌بی‌ام نقش مهمی داشته‌اند. مدل زبانی GPT-3 و GPT-4 نیز در پروژه‌های بسیاری کاربرد داشته است و قادر هستند کد، متن و حتا شعر تولید کنند.

9. SenseTime

همان‌طور که مشاهده کردید، هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلفی استفاده می‌شود، اما یکی از موفق‌ترین و ترسناک‌ترین حوزه‌ها، نظارت خودکار است. استارتاپ چینی سنس‌تایم، نرم‌افزار هوشمند تشخیص چهره را توسعه می‌دهد که گفته می‌شود از مدل‌های گوگل و متا قدرتمندتر است. بد نیست بدانید که علی‌بابا، شرکت بزرگ دنیای تجارت الکترونیک، بیش از 4.5 میلیارد دلار در سنس‌تایم سرمایه‌گذاری کرده تا به این شکل به ارزشمندترین استارتاپ هوش مصنوعی تبدیل شود. 

در کنار نرم‌افزار تشخیص چهره، این شرکت خدمات مبتنی بر هوش مصنوعی را برای بهبود عملکرد برنامه‌های دوربین به سازندگان گوشی‌های هوشمند مثل اوپو و ویوو، افکت‌های زیبایی و فیلتر‌های واقعیت مجازی را به پلتفرم‌های اجتماعی چینی از جمله ویبو و مکانیزم‌های احراز هویت را برای اپلیکیشن‌های مالی و فروشگاه‌های اینترنتی چینی از جمله Huanbei و Rong360 ارائه می‌دهد.

سنس‌تایم در سال 2014 میلادی توسط تانگ شیائو و ژو لی تاسیس شد. این شرکت در سال 2017 میلادی همکاری با کوالکام را آغاز کرد و درآمد سالانه‌ آن در سال 2020 میلادی 534 میلیون دلار گزارش شد. عاملی که باعث شده سنس‌تایم را در فهرست شرکت‌های برتر هوش مصنوعی قرار دهیم، پژوهش‌محور بودن این شرکت‌ است. سنس‌تایم با دولت‌ها و شرکت‌ها برای ارائه‌ دید ماشین تعامل نزدیکی دارد و یکی از شرکت‌های برتر در توسعه هوش مصنوعی برای شهرهای هوشمند است. البته، در زمان نگارش این مقاله، تمرکز این شرکت بر توسعه‌ خودران‌ها است.

10. Nvidia

یکی از معروف‌ترین شرکت‌های فهرست ما، انویدیا است که تقریبا همه کاربران حوزه فناوری اطلاعات با آن آشنا هستند. این شرکت نام‌‌آشنا در صنعت تراشه نزدیک به بیست سال حضور فعال دارد و در حوزه‌ هوش مصنوعی و به‌ویژه زبان برنامه‌نویسی کودا (CUDA) معروف است. توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی به ارزش فوق‌العاده‌ پردازش موازی پردازنده‌های گرافیکی آگاه هستند و از پردازنده‌های گرافیکی انویدیا برای یادگیری ماشین و هوش مصنوعی استقبال زیادی می‌کنند. 

یکی از سریع‌ترین ابررایانه‌های جهان به‌نام لئوناردو، از واحدهای پردازش گرافیکی انویدیا استفاده می‌کند. شرکت متا نیز در حال ساخت بزرگ‌ترین ابررایانه هوش مصنوعی جهان است که 6080 واحد پردازش‌گر گرافیکی A100 NVDA در آن قرار گرفته و مجهز به سیستم شبکه کوانتومی InfiniBand  انویدیا است. دلیل حضور انویدیا در فهرست بهترین شرکت‌های هوش مصنوعی داشتن سابقه‌ طولانی در این حوزه و ساخت پردازنده‌های گرافیکی است که تقریبا در تمام حوزه‌های یادگیری ماشین و هوش مصنوعی کاربرد دارند.

11. Intel

اینتل بزرگ‌ترین تولیدکننده تراشه خانگی و تجاری در جهان، چند پروژه‌ هوش مصنوعی نرم‌افزاری و سخت‌افزاری کلیدی در کارنامه‌ خود دارد. پردازنده Nervana در یادگیری ماشین و پردازنده‌ Movidius این شرکت در شبکه‌های عصبی و تشخیص بصری اشیاء استفاده می‌شود. علاوه بر این، اینتل مشغول کار روی پروژه‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای ارائه‌ راه‌حل‌های زبان‌ طبیعی و یادگیری عمیق است. اینتل در مورد ‌ هوش مصنوعی شعار جالبی دارد که می‌گوید: «سفر هوش مصنوعی خود را با اینتل سرعت ببخش».

اینتل در سال 2022 میلادی از پروژه FakeCatcher رونمایی کرد که نوعی نرم‌افزار تشخیص دیپ‌فیک برخط است و با تحلیل جریان خون در پیکسل‌های ویدیو می‌تواند در عرض چند میلی‌ثانیه با دقت 96‌ درصد فیک بودن ویدیو را تشخیص دهد.(FakeCatcher  اینتل برای تشخیص جعلی بودن ویدئو، به دنبال سرنخ‌های معتبر در ویدیوهای واقعی می‌گردد؛ به این صورت که «جریان خون» را که در پیکسل‌های یک ویدیو قابل شناسایی است، ارزیابی می‌کند. وقتی قلب ما خون را پمپاژ می‌کند، رنگ رگ‌های ما تغییر می‌کند. این سیگنال‌های جریان خون از سراسر صورت جمع‌آوری می‌شوند و الگوریتم‌ها این سیگنال‌ها را به نقشه‌های فضایی و زمانی تبدیل می‌کنند.) اینتل بزرگ‌ترین تراشه‌ساز جهان به‌لحاظ درآمد است. پت گلسینگر، مدیرعامل اینتل، به‌تازگی هوش مصنوعی را در دستور کار اصلی ساخت محصولات آتی این شرکت قرار داده و تاکید کرده که نیاز هوش مصنوعی به پردازنده‌های پیشرفته‌تر در آینده، این حوزه را به برنامه استراتژیک اینتل تبدیل خواهد کرد.