اگر به دنبال راه اندازی کسب و کار الکترونیک هستید به این نکات دقت کنید

ما در عصر دنیای تمام دیجیتال زندگی می‌کنیم

گزارشی که سال 2019 میلادی توسط سازمان ملل متحد منتشر شده نشان می‌دهد که به‌طور میانگین که اقتصاد دیجیتال از 4.5٪ تا 15.5٪ به تولید ناخالص داخلی جهانی کمک کرده است. علاوه بر این، تخمین زده می‌شود که تا سال 2030 چیزی در حدود  ۱۳ تریلیون دلار اضافی به تولید ناخالص داخلی جهانی با اتکا بر طریق دیجیتالی کردن فعالیت‌های مختلف، اتوماسیون و هوش مصنوعی افزوده خواهد شد، زیرا این فناوری‌ها فرصت‌های تجاری جدید پدید آورده و بهره‌وری را افزایش خواهند داد. از طرفی حجم تجارت الکترونیک/دیجیتال جهانی از 3 تریلیون دلار در سال 2017 فراتر رفته و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2022 به 6 تریلیون دلار برسد. گزارشی که توس موسسه IDC منتشر شده نشان می‌‌دهد تا سال 2025 داده‌های تولید شده در سراسر جهان به حجم کم سابقه 175 زتابایت خواهد رسید که بیش از 5 برابر سال 2018 هستند. علاوه بر این، ارزش کل اقتصاد داده بیش از 400 میلیارد دلار خواهد بود. موسسه Deloitte در گزارشی به این نکته اشاره دارد که در سال 2016 روزانه 44 میلیارد گیگابایت داده شده و این رقم تا سال 2026 روزانه 463 میلیارد گیگابایت داده خواهد بود. از سویی دیگر، ترافیک جهانی اینترنت در سال 2002 در حدود 100 گیگابایت، در سال 2007 در حدود 2000 گیگابایت در ثانیه، در سال 2017 در حدود 46000 گیگابایت در ثانیه در سال 2017 بوده و در سال 2020 به رقم 150700 گیگابایت در ثانیه رسیده است. گزارشی که موسسه ITU در سال 2020 منتشر کرد به این نکته اشاره دارد که تا پایان سال 2019 نزدیک به 4.1 میلیارد نفر یا به عبارت دقیق‌تر، 53.6٪ از جمعیت جهان به اینترنت دسترسی داشتند و تا سال 2020 بیش از 50 میلیارد دستگاه متصل در جهان در دسترس کاربران قرار داشته است. جالب آن‌که در سال 2020 نزدیک به 4.8 میلیارد کاربران سراسر جهان از گوشی‌های هوشمند استفاده می‌کردند. نکته قابل تامل در خصوص این گزارش‌ها به رشد فزاینده و سرعت دسترسی به مکانیزم‌های ارتباطی باز می‌گردد. به بیان دقیق‌تر، نزدیک به ۷۵ سال طول کشید تا آمار دسترسی به تلفن به رقم ۱۰۰ میلیون کاربر برسد، این بازه برای تلفن همراه ۱۶ سال، برای وب جهانی ۷ سال، ۶ سال برای iTunes، ۴ سال فیس بوک، 2 سال و 2 ماه برای اپ‌استور اپل، 3 سال برای واتس‌اپ، 2 سال برای اینستاگرام، و 1 سال برای Candy Crush Saga بود.

آماری جالب در ارتباط با نوآوری‌های دیجیتال

امواج مستمر نوآوری که اقتصاد دیجیتال را شکل دادند در نوع خود جالب توجه هستند. به‌طوری که

Mainframes و پایگاه‌های داده حدود دهه 1970 تا 1980 پدید آمدند.

محاسبات رومیزی و شخصی حدود دهه 1980 تا 1990 پدید آمدند.

نرم‌افزارهای تجاری حدود دهه 1990 تا قرن بیست پدید آمدند.

تجارت الکترونیک حدود اواسط دهه 1990 تا اواسط دهه 2000 میلادی پدید آمدند.

تجارت پهن باند موبایل و تجارت تلفن همراه حدود اواسط دهه 2000 تا اواسط دهه 2010 پدید آمدند.

رسانه‌های اجتماعی و تجارت اجتماعی حدود اواسط دهه 2000 تاکنون به کار خود ادامه می‌دهند.

اینترنت اشیا، داده‌های بزرگ و تجزیه و تحلیل داده‌ها حدود دهه 2010 تاکنون به کار خود ادامه می‌دهند و در نهایت هوش مصنوعی و محاسبات کوانتومی پدیده‌ ای نوظهور هستند که شاید هنوز آن‌گونه که باید و شاید کاربردهای عینی و ملموس خود در زندگی همه مردم را متجلی نساخته‌‌اند.

همسوبا رشد تصاعدی اقتصاد دیجیتال، دیجیتالی شدن، تجارت الکترونیک، داده‌ها و ترافیک اینترنت، توسعه سریع فناوری‌های دیجیتال، اتصال جهانی/شبکه ​​جهانی، شبکه‌های مخابراتی سریع‌ (به عنوان مثال، شبکه‌های 5G) ، الگوریتم‌ها و مهارت‌های محاسباتی بهتر، دستگاه‌های ذخیره‌ساز مقرون به صرفه‌تر و تجهیزات محاسباتی کارآمدتر، پذیرش گسترده دستگاه‌های تلفن همراه و سایر چالش‌های تجاری (مانند تغییرات در بازار، رقابت، مشتریان و نیازهای آن‌ها، اشتغال، مقررات، دولت، اقتصاد و جامعه )، بسیاری از کسب‌وکارهای سنتی منسوخ شده یا دیگر آن طراوات و پویایی سابق را ندارند. به طور فزاینده‌ای، داستان‌های علمی تخیلی در حال تبدیل شدن به یک واقعیت علمی است. فناوری‌های نمایی به سرعت در حال تغییر زندگی و جوامع ما هستند، هر روز و در همه جا محبوب‌تر می‌شوند و به سرعت در حال گسترش هستند.

تعریف، انواع و عناصر کسب و کار الکترونیکی

کسب و کار الکترونیکی را می‌توان به استفاده از فناوری‌ها و شبکه‌های دیجیتال در جهت خرید و فروش کالا و خدمات، خدمات‌رسانی به مشتریان، همکاری با شرکای تجاری، انجام ارتباطات و تراکنش‌های درون سازمان و موارد این چنینی تعریف کرد. در همین حال، ما از عباراتی مانند تجارت دیجیتال (digital business)، تجارت دیجیتال (digital commerce)، تجارت الکترونیک/کسب و کار الکترونیکی (e-business/electronic business)، تجارت الکترونیک/تجارت الکترونیکی (e-commerce/electronic commerce) به جای یکدیگر استفاده می‌کنیم و آن‌ها را به عنوان مفاهیم یکسانی تصور می‌کنیم. در همین حال، کسب و کار الکترونیکی/کسب و کار دیجیتالی نیز از منظرهایی مانند دیجیتالی شدن، اتوماسیون و تحول دیجیتال مورد بحث قرار گرفته‌اند و استدلال شده است که آن‌ها مفاهیم متفاوتی هستند، زیرا دیجیتالی کردن بیشتر به معنای دیجیتالی کردن اطلاعات غیر دیجیتال و فرآیندهای تجاری است.  به عنوان مثال، فرم‌های آنلاین، خودکارسازی فناوری‌های دیجیتال برای جایگزینی انسان با روبات‌ها برای انجام وظایف خاص (مثل ماشین‌های مورد استفاده در انبارداری یا روبات‌های هوشمند) از جمله این موارد است. علاوه بر این، تحول دیجیتال بر استفاده از فناوری‌های دیجیتال برای بهبود محصولات/خدمات موجود یا ایجاد محصولات/خدمات جدید و کسب درآمد بیشتر تأکید دارد.

برای موفقیت در تجارت الکترونیک به چه چیزی نیاز است؟

برای دستیابی به کسب و کار الکترونیکی موفق، سازمان‌ها باید به عناصر و زمینه‌های مختلفی دقت کنند که از آن جمله باید به درک خوب وضعیت فعلی، چالش‌ها/مسائل، روندهای نوظهور، تأثیرات، فرصت‌ها و جهت‌گیری‌های آتی کسب و کار الکترونیکی و همچنین شناخت مناسبی از آن‌ها توجه کند.

روابط بین فناوری و تجارت و بین فناوری و انسان.

استقرار فناوری‌های موثر در کسب و کار الکترونیکی.

مدیریت استعدادها و مهارت‌های مورد نیاز.

اتخاذ شیوه های مدیریتی خوب؛

انتخاب مدل‌های مناسب کسب‌وکار الکترونیکی.

ایجاد خدمات پشتیبانی خوب برای کسب‌وکار الکترونیکی.

چالش‌ها و مسائل مربوط به امنیت و حریم خصوصی

در عصر دیجیتال امروزی، امنیت سایبری (امنیت دیجیتال) می‌تواند بزرگ‌ترین چالش برای سازمان‌ها و مدیریت ارشد سازمانی باشد. آمارها نشان می‌دهند که هر ساله چندین میلیارد مجموعه داده با مشکل نقض داده‌ای روبرو می‌شوند و بسیاری از شرکت‌ها هر ماه هزاران حمله را تجربه می‌کنند. حوادث و رخنه‌های سایبری می‌توانند تأثیرات زیادی بر سازمان‌ها داشته باشند که از آن جمله باید از دست دادن درآمد، کاهش بهره‌وری، از دست دادن داده‌ها یا خرابی داده‌ها، استرس بر مشتریان، از دست دادن اعتماد مشتری، از دست دادن مالکیت معنوی، تغییر رهبری، از دست دادن شهرت، دعاوی حقوقی و موارد این چنینی اشاره کرد. به‌طوری که تنها در یک مورد که دعوی قضایی نام دارد، جریمه‌های نظارتی و کاهش قیمت سهام سازمان‌ها را با چالش جدی روبرو می‌کند. نگرانی‌های امنیتی می‌تواند از دیدگاه‌هایی مانند شبکه‌های مخابراتی و اپراتورها، افراد، داده‌ها، سخت‌افزار و نرم‌افزار، برنامه‌ها، فروشگاه‌های برنامه‌های کاربردی (موبایل) و زیرساخت‌های ابری به وجود آیند.

برخی از مسائل امنیتی کلیدی کسب و کارهای الکترونیکی عبارتند از: نگرانی‌ از بابت انجام تراکنش‌‌ها مثل احراز هویت (به عنوان مثال، این‌که آیا پیام از طرف شخص یا سازمان مورد ادعا آمده است)، مجوز (به عنوان مثال، این‌که آیا شخص به اطلاعات و سیستم‌های خاصی دسترسی مناسب دارد یا خیر)، یکپارچگی (به عنوان مثال، آیا پیام ارسال شده تغییر کرده است)، رد درخواست (مثلاً، آیا می‌توان یک تراکنش را رد کرد)، نشت داده‌ها و نقض‌ها، و سایر تهدیدات امنیتی مانند خرابی/از دست دادن سخت‌افزار، خرابی نرم‌افزار، بدافزار، هرزنامه و نرم‌افزارهای جاسوسی، هک، فیشینگ، حملات انکار سرویس، بات‌نت، شنود کردن، سرقت و کلاهبرداری، مسائل مهندسی اجتماعی، نقض/سوءاستفاده‌های خودی‌ها و موارد این چنینی اشاره کرد. در حالی که برخی از حملات ممکن است به تکنیک‌ها و فناوری‌های پیچیده نیاز داشته باشند، اکثر حملات امنیتی پیرامون کسب و کارهای الکترونیکی صرفاً از رویه‌های امنیتی ضعیف و ضعف‌های انسانی بهره می‌برند (به عنوان مثال، اجازه دادن به دوستان و اعضای خانواده برای دسترسی به اطلاعات/سیستم در سازمان، فریب دادن افراد آسیب‌پذیر برای ارائه اطلاعات شخصی). می‌توان گفت که اغلب اوقات نقض‌های داخلی می‌تواند مکررتر و مضرتر از نفوذ افراد خارجی باشد، حتی اگر سازمان‌ها سرمایه‌گذاری زیادی برای دفاع از تهدیدات خارج از سازمان کنند، بازهم به سختی می‌توان با تهدیدات داخلی مقابله کرد.

یکی از مهم‌ترین راه‌کارها در این زمینه آموزش فرهنگ سازی و آموزش موازین اخلاقی است تا کارمندان بدانند که سازمان دشمن آن‌ها نیست. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های اخلاقی حفظ حریم خصوصی در دنیای دیجیتال است که در آن جمع‌آوری، ذخیره، ادغام، مبادله، و بازیابی سریع و آسان داده‌ها و اطلاعات از نظر فنی و اقتصادی را با مشکل روبرو می‌کند. در حالی که دنیای دیجیتال به کاربران احساس ناشناس بودن می‌دهد، آن‌ها در واقع بسیار قابل مشاهده هستند و در معرض نقض حریم خصوصی خود در طول سفر دیجیتالی قرار دارند. این مشکل به دلیل ردپای دیجیتالی است که از خود به جای می‌گذارند.

آخرین روند چالش‌برانگیز در این زمینه سیستم‌های نظارت بر تشخیص چهره (به عنوان مثال، سیستم‌های تشخیص چهره در کشور چین که توسط شبکه نظارت تصویری بزرگ آن پشتیبانی می‌شود)، سایر سیستم‌های نوظهور شامل برنامه‌های کاربردی تجزیه و تحلیل راه رفتن، دستیارهای دیجیتال، محاسبات مبتنی بر احساسات مردک، ریزتراشه، لب‌خوانی دیجیتال و حسگرهای اثر انگشت هستند. چنین سیستم‌هایی می‌توانند نگرانی‌های قابل توجهی در مورد حفظ حریم خصوصی شهروندان به همراه داشته باشند. احتمالاً یکی از بزرگ‌ترین بحث‌های اخلاقی که باید به آن توجه داشته باشیم این است که آیا باید اجازه دهیم انسان‌ها به طور فزاینده‌ای با ماشین‌ها (به منظور دستیابی به کارایی بیشتر) جایگزین شوند یا خیر، اگر اجازه دهیم این اتفاق بیفتد، باعث بروز مشکل جدیدی در جامعه می‌شویم.