آیا بی‌سیم شبکه‌های کابلی را از بین می‌برد؟

 این‌ها پرسش‌هایی‌ هستند که این روزها از سوی کاربران زیاد مطرح می‌شوند و در انجمن‌های آنلاین یا جلسه‌های فنی شرکت‌ها به‌کرات مورد بحث قرار می‌گیرند.  واقعیت این است که در چند سال اخیر صحبت درباره شبکه‌های بی‌سیم و به‌طور خاص شبکه‌های وای‌فای مبتنی بر استاندارد پرسروصدای 802.11ac زیاد است. این شبکه‌ها رشد سریعی دارند و جای خود را در هر خانه‌ای یا شرکت و اداره‌ای باز کرده‌اند. روترهای AC پرسرعت وارد بازار شده‌اند و فروش بالایی دارند. این دستگاه‌ها می‌توانند اطلاعات را با نرخ‌های چند گیگابیت بر ثانیه و روی پهنای باند مناسبی منتقل کنند و به انواع قابلیت‌ها و ویژگی‌ها برای محدوده پوشش‌دهی بیش‌تر، سیگنال‌دهی قوی‌تر و پایدار، ارتباط هم‌زمان با چند کلاینت و سرویس‌های افزونگی مجهز هستند. حتی برخی اکسس‌پوینت‌های صنعتی می‌توانند تا 500 کاربر را به‌طور هم‌زمان به شبکه متصل کنند و به هریک پهنای باند تضمین ‌شده و قابل ملاحظه‌ای اختصاص دهند. وقتی از شبکه‌های بی‌سیم صحبت می‌کنیم، فقط منظور ما شبکه‌های موبایل یا شبکه‌های وای‌فای خانگی برای اتصال دستگاه‌های همراهی مانند گوشی‌های موبایل، تبلت‌ها، نوت‌بوک‌ها و ابزار‌های بی‌سیم نیست، بلکه باید شبکه‌های بی‌سیم صنعتی و گسترده در دانشگاه‌ها، سازمان‌های بزرگ و کارخانه‌ها را نیز به حساب آورد.

 آمار و ارقام می‌گویند بی‌سیم در هر دو حوزه شبکه‌های خانگی مصرفی و گسترده پیروز است. بر اساس گزارش‌های مؤسسه تحقیقاتی و محک‌زنی Nemertes، هزینه‌های تجهیزات موبایل در سال 2015 نزدیک به 8 درصد افزایش یافته است و انتظار می‌رود تا پایان سال بسیار بیش‌تر شود. بیش از نیمی از شرکت‌های امریکایی سعی دارند به سوی شبکه‌های موبایل و بی‌سیم بروند؛ یعنی هر سال نزدیک به 25 درصد به مشترکان سرویس‌های موبایل و بی‌سیم افزوده می‌شود. 29 درصد از کاربران گوشی‌های هوشمند و تبلت فقط از شبکه‌های وای‌فای شرکت یا سازمان‌شان استفاده می‌کنند؛ رقمی که طی یک سال دو برابر شده است. سیسکو می‌گوید در سال 2019 حدود 25 درصد کل دستگاه‌ها از شبکه 4G استفاده می‌کنند، ولی همین تعداد دستگاه نزدیک به 69 درصد ترافیک کل جهان را تشکیل می‌دهند. سرعت متوسط شبکه‌های موبایل در سال 2019 برابر دو مگابایت در ثانیه خواهد بود.

گزارش‌های شرکت‌های تحلیل‌گر بازار نیز همین موضوع را تأیید می‌کنند. حرکت به سوی بی‌سیم و موبایل با سرعت بسیار زیادی در حال وقوع است و شبکه‌های کابلی روز به روز خلوت‌تر و گوشه‌گیرتر می‌شوند.  این شتاب و جهش به استانداردها و فناوری‌های بی‌سیم نیز سرایت کرده است و هر روز کامل‌تر و پیش‌رفته‌تر می‌شوند. نسل اول شبکه‌های 802.11ac با نام Wave 1 سرعتی معادل 1.6 گیگابیت فراهم می‌کردند، در حالی که Wave 2 در انتهای سال گذشته به سرعت واقعی 6 گیگابیت نزدیک شده است و احتمال می‌رود تا پایان سال 2015 شاهد سرعت‌های بیش‌تری باشیم. پیش‌‌بینی‌ها می‌گویند، اگر این سرعت‌ها به شبکه‌های WLAN سازمانی برسند، احتمال رها کردن شبکه‌های کابلی زیاد است. مشکل این‌جا است بیش‌تر شبکه‌های اترنت مبتنی بر سرعت‌های یک گیگابیت بر ثانیه هستند. تجهیزات، فناوری‌ها و پیاده‌سازی شبکه‌های 10 گیگابیت بر ثانیه گران و با دردسرهای ارتقا، تغییر زیرساخت، معماری و ده‌ها چالش دیگر روبه‌رو هستند. به همین دلیل، با وجود این‌که چند سال از آماده بودن این شبکه‌ها می‌گذرد، ولی شاهد فراگیر شدن‌ آن‌ها نیستیم. شما در اطراف خود چند شبکه اترنت 10GbE سراغ دارید یا استفاده کردید؟ حالا این وضعیت را مقایسه کنید با شبکه‌های بی‌سیم و این‌که روزانه چند روتر بی‌سیم 802.11ac به فروش می‌رسد. حقیقت این است که شبکه‌های اترنت یک گیگابیت پاسخ‌گو نیستند و باید هرچه زودتر شاهد به‌روزرسانی و سوییچ به سوی شبکه‌های 10 گیگابیت باشیم. مشاهده درگاه‌های +SFP مخصوص این شبکه‌ها روی روترهای بی‌سیم جدید، دستگاه‌های NAS یا سوییچ‌های اترنت رده متوسط و بزرگ خبر خوبی است، ولی نباید انتظار داشته باشیم این اتفاق سریع رخ بدهد. پس می‌توانیم نتیجه بگیریم بی‌سیم برنده قطعی این مبارزه است؟ نه به‌طور کامل!

مشکل شبکه‌های بی‌سیم پرسرعت پهنای‌ باند است. وقتی صحبت از یک روتر با سرعت 6 گیگابیت می‌کنیم؛ یعنی سرعت آپ‌لینک برابر یک گیگابیت خواهد بود. حالا تصور کنید چند کاربر روی این شبکه فعال هستند و به سرعت زیاد برای تبادل اطلاعات نیاز دارند. طبیعی است سرعت به 200 یا 300 مگابیت تنزل کند؛ یعنی حتی از سرعت یک گیگابیت شبکه اترنت کم‌تر می‌شود. بنابراین، شبکه‌های بی‌سیم برای محیط‌هایی مناسب خواهند بود که بار ترافیکی کمی دارند یا مثلاً به یک لینک پرسرعت و چند لینک کم‌سرعت نیاز دارند. هنوز با قطعیت نمی‌توان تصمیم گرفت شبکه‌های بی‌سیم را جایگزین شبکه‌های کابلی کرد؛ به‌ویژه با رایج شدن شبکه‌های اترنت 10 گیگابیت رقابت دوباره گرم‌تر می‌شود. حرف آخر این‌که انتظار داریم شبکه‌های موبایل و بی‌سیم در آینده‌ای نزدیک بر شبکه‌های اترنت غلبه کنند و تا سال 2020 عمده‌ ترافیک اینترنت روی این شبکه‌ها باشد.