آشنایی با انواع بیمه‌های تامین اجتماعی

01/09/1399 - 22:45

یکسری دغدغه‌های مشترک در ذهن همه ما وجود دارد، مانند اینکه “تا کی می‌توانم کار کنم؟ وقتی که به دوران بازنشستگی برسم تکلیف درآمدم چه می‌شود و چطور باید خرج و مخارج زندگی را تامین کنم؟” اگر در سنین جوانی تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی باشید دیگر لازم نیست نگران چنین مسائلی باشید اما انواع بیمه تامین اجتماعی چیست و بهترین نوع آن کدام است؟ در ادامه مطلب به انواع بیمه و نرخ حق بیمه تامین اجتماعی اشاره شده است.

بیمه تامین اجتماعی چیست؟

بیمه تامین اجتماعی به عنوان یکی از اولین قوانین کار، زمانی که راه‌آهن سراسری احداث شد به تصویب رسید اما این پایان داستان نبود؛ به مرور زمان قانون‌های بیشتری در جهت حمایت از حقوق کارگران به تصویب رسیدند و همین تصویب پی در پی قوانین کار موجب شد که سازمان تامین اجتماعی شکل بگیرد.
سازمان تامین اجتماعی با بیمه از کارکنان کارخانجات و اداره‌جات و سایر افراد حمایت می‌کند؛ این بیمه با ارائه مستمری بعد از بازنشستگی و همچنین خدمات درمانی، حقوق فرد بیمه شده را مطابق قانون تضمین می‌کند.

انواع بیمه تامین اجتماعی

1. بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد

صاحبان حرف و مشاغل آزاد به افرادی اطلاق میشود که برای انجام حرفه و شغل مورد نظر با داشتن کارگر (کارفرما) یا خود به تنهایی (خویش فرما) باستناد مجوز اشتغال صادره از سوی مراجع ذیصلاح یا به (تشخیص سازمان تامین اجتماعی) به کار اشتغال داشته و مشمول مقررات حمایتی خاصی نباشند.
ضمنا از تاریخ 24/1/87 علاوه بر مشاغل مندرج در این اطلاعیه صاحبان کلیه مشاغلی که تا تاریخ مذکور بیمه نشده اند با تکمیل فرم درخواست و انعقاد قرارداد و پرداخت حق بیمه مقرر می توانند مشمول مقررات این نوع بیمه قرار گیرند.

حمایتها و نرخهای پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی

متقاضیان میتوانند با پرداخت حق بیمه مقرر از حمایتهای مندرج در قانون تامین اجتماعی مصوب تیرماه 1354 و تغییرات بعدی آن به شرح ذیل برخوردار گردند.

الف)بیمه بازنشستگی و فوت بعد از بازنشستگی تامین اجتماعی با نرخ 14% (12%سهم بیمه شده +2%سهم دولت)

ب) بیمه بازنشستگی وفوت قبل و بعد از بازنشستگی تامین اجتماعی با نرخ 16% (14% سهم بیمه شده +2% سهم دولت)

ج )بیمه بازنشستگی واز کارافتادگی و فوت تامین اجتماعی با نرخ 20 % (18% سهم بیمه شده +2% سهم دولت)

متقاضیان میتوانند علاوه بر پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی با نرخهای تعیین شده در بندهای ((الف ))، ((ب )) و (( ج)) درزمان بیمه پردازی و دریافت مستمری با پرداخت حق سرانه درمان مصوب هرسال طبق مقررات مربوطه از خدمات درمانی سازمان تامین اجتماعی برخوردار شوند.

درخواست کلیه متقاضیان حمایتهای بند(( ج)) ونیز درخواست آن گروه از متقاضیان بند" ب" که فاقد 10 سال سابقه پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی هستند در صورتی پذیرفته می شود که از سوی پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی از کار افتاده کلی شناخته نشوند.

شرایط سن و سابقه :

پذیرش درخواست متقاضیان مرد و زن که فاقد سابقه پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی میباشند موکول به آن است که سن مردان از 50 سال و سن زنان از 45 سال تمام بیشتر نباشد.
افرادی که سن آنان بالاتر از سنین مذکور است و دارای سابقه پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی قبلی میباشند به ازاء نصف مدت سابقه به سقف سنی مجاز آنها اضافه و در صورت احراز شرط سنی درخواست آنان پذیرفته می شود.
در خواست متقاضیانی که دارای حداقل 10 سال سابقه پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی میباشند بدون شرط سنی پذیرفته می شود.

زیرگروههای بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد

1. کارفرمایان کلیه کارگاههای فعال مشمول قانون تامین اجتماعی

2. خویش فرمایان فعالیتهای مشمول قانون تامین اجتماعی (کارفرمایانی که شخصاً بکار اشتغال دارند و فاقد کارگر میباشند)

3. پیمانکاران

4. روحانیون

5. کارگزاران ستادهای نماز جمعه

6. کارگزاران دفاتر ائمه جمعه

7. کارگزاران دفاتر نمایندگان مجلس شورای اسلامی

8. مخترعین، مبتکرین و نوآوران

9. رانندگان کمپرسی و کامیون و کامیونت داخل شهری

10. بنایان و کارگران ساختمانی که بطور آزاد فعالیت دارند

11. اعضای سازمان نظام مهندسی ساختمان

12. رانندگان آژانس های مسافربری در صورت عدم رابطه مزد بگیری

13. مهندسین کشاورزی

14. بازرگانان دارای کارت بازرگانی

15. اعضای هیأت مدیره شرکتها به شرط عدم دریافت مزد و حقوق

16. مربیان آموزشگاههای تعلیم رانندگی به شرط عدم رابطه مزد بگیری

17.حق العمل کاران

18. مأمورین تلقیح مصنوعی

19. ورزشکاران

20. همسران جانبازانی که به امر پرستاری از همسر جانباز خویش اشتغال دارند.

21. رانندگان ماشین آلات سنگین راهسازی از قبیل لودر ، بولدوزر ، گریدرو غیره

22. رانندگان ماشین آلات کشاورزی که بصورت حق الزحمه ای به اموری از قبیل شخم زنی ، خرمن کوبی، وجین کاری و غیره اشتغال به کار دارند

23. اعضای سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران که فاقد هرگونه نظام حمایتی بیمهای می باشند.

24. معلمان و تعلیم دهندگان کلام ا... مجید

25. اعضای فدراسیون سوارکاری شامل مربیان ، نعلبندان ، داوران ، طراحان مسیر ، کلانتران ، مراقبین دام و رانندگان یدک کش اسب

26. مددجویان تحت پوشش معاونت اشتغال و خودکفایی کمیته امداد امام خمینی (ره)

27. مجریان طرح های خود اشتغالی و کارآفرینی تحت پوشش بنیاد شهید و امور ایثار گران

28. نویسندگان و پدید آورندگان کتاب و هنرمندان

29. رانندگان تاکسی ، تاکسی با ورانندگان مینی بوس های خطوط داخل شهری

2. بیمه گروه‌های اجتماعی تامین اجتماعی

بیمه های اجتماعی:

1. قالیبافان

2. بافندگان

3. فرش

4. شاغلان صنایع دستی شناسه دار

3. بیمه کارفرمایان تامین اجتماعی

1. بیمه کارفرمایان صنفی ( اشخاص حقیقی ) و مدیران اشخاص حقوقی غیر دولتی

2. کارفرمایان صنفی کم درآمد مشمول یارانه

4. بیمه اختیاری تامین اجتماعی

بیمه اختیاری تامین اجتماعی برای کسانی است که تحت پوشش بیمه خاصی نیستند.
متقاضی بیمه اختیاری تامین اجتماعی، مستقیما با مراجعه به شعب سازمان تامین اجتماعی خواهان انعقاد قرارداد بیمه اختیاری تامین اجتماعی می‌شود و موظف است خود،حق بیمه تامین اجتماعی را در زمان تعیین‌شده پرداخت کند.
درصورت عدم پرداخت حق بیمه در موعد مقرر قرارداد بیمه او باطل می‌شود و متقاضی موظف است در چارچوب ضوابط مجددا درخواست خود را ارائه کند.البته متقاضی بیمه اختیاری تامین اجتماعی می‌تواند برای انعقاد بیمه اختیاری با سازمان وکیل بگیرد.
در متن وکالت‌نامه باید دقیقا موضوع وکالت مبنی بر انعقاد قرارداد بیمه اختیاری تامین اجتماعی ذکر شود و قراردادهای وکالتی که به صورت کلی تنظیم شده باشند در این خصوص فاقد اعتبارند.
سازمان تامین اجتماعی از زمان ثبت تقاضای بیمه اختیاری تامین اجتماعی در دفتر شعبه موظف است حداکثر ظرف دو ماه موضوع را بررسی و استحقاق یا عدم استحقاق را کتبا به متقاضی اعلام کند.
در صورت وجود شرایط سنی و سابقه انعقاد قرارداد بیمه اختیاری تامین اجتماعی،متقاضی و افراد تحت تکفل برای معاینه پزشکی به پزشک معتمد سازمان معرفی می‌شوند.
متقاضیانی که هنگام ارائه تقاضا بیشتر از نه ماه از قطع پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی آن‌ها نگذشته باشد از انجام معاینات پزشکی معاف هستند.
چنانچه بیمه‌شدگان اختیاری با اشتغال در کارگاه‌های مشمول قانون کار و تامین اجتماعی تحت پوشش بیمه اجباری تامین اجتماعی قرار بگیرند یا مشمول صندوق‌های بیمه‌ای دیگر شوند موظف‌اند آن را کتبا به اطلاع سازمان برسانند تا برای قطع بیمه اختیاری تامین اجتماعی آنان اقدام شود؛در غیر این صورت حق بیمه‌های دریافتی پس از کسر هزینه‌های اداری مربوط مسترد ‌می‌شود و سابقه ایجادشده حذف می‌گردد.

* شرایط بیمه اختیاری تامین اجتماعی

کسانی می‌توانند بیمه اختیاری تامین اجتماعی شوند که دارای شرایط زیر باشند:

داشتن حداقل 30 روز سابقه پرداخت حق بیمه
داشتن حداکثر 50 سال سن (مرد و زن)
در صورتی که سن متقاضی در زمان تقاضا بیش از 55 سال باشد باید،معادل مدت مازاد سنی،سابقه حق بیمه را بپردازد.
برای مثال،اگر متقاضی بیمه اختیاری تامین اجتماعی 57 ساله باشد باید هنگام درخواست دو سال سابقه پرداخت حق بیمه را بپردازد و اگر 60 ساله باشد داشتن پنج سال سابقه الزامی است.
متقاضیانی که بیش از ده سال سابقه پرداخت حق بیمه را داشته باشند از شرط سنی معاف‌اند و با هر سنی می‌توانند بیمه شوند.
چنانچه بیمه‌شده‌ای یکبار با سازمان قرارداد بیمه اختیاری منعقد کرده باشد تا سه‌بار حق انعقاد قرارداد بیمه اختیاری را بدون شرط سنی خواهد داشت.
البته دوران انقطاع جزء بیمه و سوابق فرد منظور نخواهد شد.برای کسانی که بیش از سن مقرر سن دارند، سوابق انتقالی از صندوق‌های دیگر برای تامین سابقه مورد نیاز محاسبه نخواهد شد.
چنانچه متقاضی بیمه اختیاری تامین اجتماعی با ارائه مدارک و اسناد غیرقانونی و جعلی مبادرت به انعقاد قرارداد کند،بیمه وی قطع می‌شود و نمی‌تواند از مزایای سازمان استفاده کند.