پهپادها و فناوری بلاکچین

فناوری بلاک‌چین برای اولین بار در در سال ۱۹۹۱ مطرح و در سال ۲۰۰۸ پیاده‌سازی شد. این در حالی است که استفاده از هواپیماها بدون سرنشین سابقه‌ای به درازای یک قرن دارد؛ هر چند به‌تازگی مورد توجه ویژه قرار گرفته است و به طور گسترده در مشاغل، صنایع و تجارت مورد استفاده قرار گرفته است. دلیل این توجه، قابلیت‌های مختلفی است که پهپادها از خود نشان داده‌اند. از پیش‌بینی آب‌وهوا گرفته تا استفاده در کشاورزی، حفاظت از محیط زیست و حیات وحش، بازبینی تاسیسات مهم مانند پل‌ها و ساختمان‌ها و موارد بسیار زیاد دیگر که در شماره‌های گذشته به‌طور مفصل توضیح داده‌ام.

بدون در نظر گرفتن پهپادهای نظامی، بازار هواپیماهای بدون سرنشین برای خدمات تجاری ۱۲۷ میلیارد دلار ارزش دارد. این عدد بسیار بزرگ است. بیش از یک میلیون و سیصد پهپاد توسط اداره هوانوردی آمریکا (FAD) به ثبت رسیده است. تعداد زیاد پهپادها به نوبه خود چالش‌ها و خطرات جدیدی را برای مدیریت ترافیک هوایی به وجود آورده است. خلبانان هواپیماهای مسافربری و تجاری روز‌به‌روز تعداد بیشتری از پهپادها را در پروازهای خود مشاهده می‌کنند. مطابق گزارش FAA در سال ۲۰۱۸ بیش از دو هزار پهپاد توسط خلبانان مشاهده شده است و یکی از این پهپاد‌ها با یک بوئینگ ۷۳۷ برخورد کرده که منجر به آسیب دیدن تجهیزات رادیویی و ارتباطی هواپیما شد. هواپیمای بوئینگ البته به سلامت فرود آمد اما امکان داشت که حادثه با نتایج بسیار بدتری به پایان برسد. در چنین شرایطی است که فناوری بلاک‌چین برای کمک به حل این مشکل وارد بازی می‌شود. این فناوری راه‌حل‌های مختلفی برای مشکلاتی که پهپادها ایجاد می‌کنند ارائه می‌دهد.

در حال حاضر فناوری بلاک‌چین به منظور بهبود امنیت داده‌ها در بخش‌های مختلف کسب‌وکارها مورد استفاده قرار می‌گیرد. با استفاده از فناوری دفتر کل توزیع‌شده، می‌توان داده‌ها را در ارتباطات پهپادها رمزنگاری کرد تا اطمینان حاصل کرد که داده‌های ارسالی توسط هواپیماهای بدون سرنشین امن هستند. پس از کسب این اطمینان می‌توان از پهپادها در ماموریت‌های حساس و مهم تجاری استفاده کرد. در سیستم‌های تحویل بسته، استفاده از فناوری بلاک‌چین به صاحبان پهپادها امکان می‌دهد که اطلاعات مربوط به مکان، زمان تحویل و منابع را ثبت کرد. یکی از مهم‌ترین خطراتی که پهپادها را تهدید می‌کند، توانایی دسترسی اشخاص ثالث به اطلاعات پهپادها و جمع‌آوری آن‌هاست. این امر نگرانی‌های شدیدی را در مورد حریم خصوصی و امنیت فناوری پهپادها ایجاد می‌کند.

بلاک‌چین

بلاک‌چین در واقع یک پایگاه اطلاعات است. اما نحوه کار آن با پایگاه‌های معمول تفاوت دارد. بلاک‌چین یک دفتر کل یا پایگاه اطلاعات توزیع‌شده است که در زمان‌های مشخص و منظم اطلاعات به آن‌ افزوده می‌شود. بلاک‌‌چین یک سیستم ثبت اطلاعات شفاف و همگانی است که امکان تغییر در آن و یا دستکاری داده‌ها وجود ندارد. در واقع بلاک‌چین یک سیستم غیرمتمرکز است و شخص یا گروهی در راس آن قرار ندارند که سیستم را هدایت و یا مدیریت کند. به دلیل همین ویژگی‌هاست که بلاک‌چین بستر بسیار مناسبی برای رمزارزها به حساب می‌آید. چرا که در دنیای رمزارزها کسی مانند مدیران بانکی و یا مقامات مالی کشورها نیستند که بر گردش و ارزش مالی نظارت کنند و بتوانند در صورت خواست‌شان بازار را دستکاری کنند. همچنین ایجاد امنیت، مدیریت هویت، امور بیمه،  کنترل ترافیک هوایی، تسهیل و تسریع در پرداخت، ثبت امور مالی و ثبت سوابق فعالیت‌ها مانند موارد آموزشی و پزشکی از اهداف فناوری بلاک‌چین بیان شده است.

بلاک‌چین و پهپادها

فناوری بلاک‌چین در موارد زیادی می‌تواند به فناوری هواپیماهای بدون سرنشین کمک کند. در اینجا به چهار حوزه‌ای که آن‌ها می‌توانند تحولاتی در این حوزه پدید آورند بررسی می‌کنم.

امنیت

از فناوری بلاک‌چین در بخش‌های مختلف مالی و کسب وکار برای بهبود امنیت استفاده می‌شود. فعالیت پهپاد‌ها را می تواند با استفاده از فناوری دفتر کل توزیع‌شده با داده‌های رمزنگاری‌شده ثبت کرد. به دلیل رمزنگاری شدن داده‌ها، امکان استفاده افراد غیرمجاز وجود ندارد. فناوری بلاک‌چین می‌تواند روندهای تازه‌ای را در صنعت هواپیماهای بدون سرنشین ایجاد کند چرا که نگرانی‌های مربوط به امنیت داده‌ها را به حداقل می‌رساند. حتا اگر یک پهپاد به دست افراد غیرمجاز بیفتد، داده‌های آن به دلیل این که رمزنگاری شده‌اند، امن باقی می‌مانند.

مدیریت هویت

به‌کارگیری پهپادها در خرابکاری، استفاده نامناسب و دسترسی غیرمجاز به اموال دیگران یکی از مشکلاتی است که فناوری پهپادها را تهدید می‌کند. به همین دلیل چندین کشور استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین را به‌طور کلی ممنوع کرده‌اند. آن‌ها استدلال می‌کنند که با توجه به خطراتی که پهپادها را تهدید می‌کنند، معایب آن‌ها بیشتر از مزایا و منافع آن‌هاست.

فناوری بلاک‌چین می‌تواند به‌خوبی این مشکل را از سر راه بردارد. راه‌اندازی شناسایی از راه دور مبتنی بر شناسه می‌تواند به مسئولان کمک کند تا در صورت وقوع سوء‌استفاده از پهپاد، شماره شناسایی آن را گزارش کنند. سیستم‌های شناسایی مبتنی بر بلاک‌چین به نظارت پهپادهای ثبت‌شده می‌پردازد و در صورت برخورد به موارد مشکوک، هشدارهایی را صادر می‌کند تا توسط مقامات مورد بررسی بیشتر قرار گیرد. تمام این عملیات بدون نقض حریم خصوصی صاحب پهپاد انجام می‌شود و اطلاعاتی که ماهیت محرمانه دارند همچنان محرمانه می‌مانند.

کنترل ترافیک هوایی

امکان برخورد پهپادها با هواپیماها و یا پهپادها و یا اشیاء پرنده دیگر، مدیریت ترافیک هوایی را بسیار پیچیده می کند. تعداد اشیاء پرنده و به ویژه پهپادها روز‌به‌روز در حال افزایش است و این امر، چالش‌های متعددی را پیش روی مدیریت ترافیک هوایی قرار می‌دهد.

فناوری بلاک‌چین راه‌حل‌هایی برای این معضل دارد. این فناوری کارایی و دقت را در قالب یک سیستم مدیریت ترافیک هوایی قدرتمند ارایه می‌دهد. با استفاده از فناوری بلاک‌چین می‌توان مکان پهپاد‌ها را مشخص و به‌روز کرد. هر پهپادی می‌تواند به مکان‌های پهپادهای دیگر دسترسی داشته باشد و این توانایی آن‌ها را از خطر برخورد دور نگه می‌دارد. اطلاعات مناطق پرواز ممنوع برای پهپادها نیز در زمان واقعی، دايما به روز می‌شود. این امر از ورود هواپیماهای بدون سرنشین به مناطق پرواز ممنوع جلوگیری می‌کند. هکرها نمی‌توانند داده‌های پهپادها را دستکاری کنند چرا که داده‌ها رمزگذاری می‌شوند. پهپادها فقط اطلاعات را با پهپادهای دیگر به اشتراک می‌گذارند.

بیمه

شرکت‌های بزرگی مانند آمازون و فدرال اکسپرس در سطحی وسیع از هواپیماهای بدون سرنشین برای تحویل بسته‌های خود استفاده می‌کنند. همچنین صدها شرکت دیگر در جهان از این هواپیماها برای ارسال محموله‌های خود بهره می‌گیرند. بنابر این بیمه کردن هواپیماهای بدون سرنشین امری ضروری است. اما تعیین علت حادثه و به دست آوردن اطلاعات از پهپادی که در آسمان است و احیانا با پهپادی دیگر تصادف کرده است چندان راحت نیست. اما فناوری بلاک‌چین اینجا نیز می‌تواند در شناسایی علت دقیق حادثه و تعیین محل آن کمک کند. اگر پهپاد با اموال دیگران برخورد کند، و به آن‌ها آسیب وارد کند یا به هر نحوی بسته‌ای را که در حال تحویل آن است تخریب کند و یا به انسان و یا حیوانی صدمه وارد کند، علت دقیق حادثه باید کاملا مشخص شود تا شرکت بیمه بتواند خسارت را پرداخت کند. داده‌ها در یک دفتر کل ذخیره می‌شوند و شرکت‌های صاحب پهپادها نمی‌توانند آن‌ها را تغییر دهند، اگرچه از نظر فنی مالک اطلاعات هستند.

آینده

اگر صنعت هواپیماهای بدون سرنشین واقعاً با چنین سرعتی به رشد خود ادامه دهد، کاربردهای فناوری بلاک‌چین در صنعت هواپیماهای بدون سرنشین چندین برابر خواهد شد. این دو فناوری در واقع موجودیت‌های جداگانه‌ای هستند اما فناوری بلاک‌چین می‌تواند به طور گسترده‌ای به امنیت عملیات هواپیماهای بدون سرنشین کمک کند و اطمینان حاصل کند که آن‌ها در مسیر امن و درستی قرار دارند و اطلاعات خصوصی مالکان پهپادها در معرض خطر قرار ندارند.

پی‌نویس:

۱. https://www.shabakeh-mag.com/NODE/21272/