گران‫ترین کامپیوترهای رومیزی تاریخ

حالا برای این‫که این سیر تکاملی را مرور کنیم تصمیم گرفتیم نگاهی به سیستم‌های گران‫قیمت، مشخصات فنی آن‫ها و قیمتی که در زمان وارد شدن به بازار داشتند بیاندازیم. برای راحت‫تر کردن این مقوله محدوده زمانی را محدود و به قبل از سال 1999 می‫رویم تا چرخی در دنیای کامپیوترهای رومیزی و پرتابل بزنیم. بهتر است که هر چه زودتر تور خود را شروع کنیم.

مطلب پیشنهادی: ده فناوری قدیمی که قصد خداحافظی ندارند

(Programma 101 (1965

اگر از دید نام‌گذاری به قضیه نگاه کنیم شاید بتوان گفت Programma 101 یکی از جالب‫ترین دستگاه‫ها در تاریخ کامپیوتر بوده است. این دستگاه که در اصل هندی است به عقیده بسیاری اولین کامپیوتر رومیزی بوده و در زمانی‫که اندازه کامپیوترها به بزرگی اتومبیل بود، Programma 101 شبیه به ماشین تایپ مدل Art Deco است و برای اولین بار در سال 1964 در نمایشگاه بین‫المللی نیویورک به جهانیان معرفی شد.
Programma 101 به نوعی یک ابر ماشین‫حساب است که می‫تواند چهار عمل اصلی را روی اعداد بسیار بزرگ انجام دهد. اما به دلیل این‫که می‫تواند دستورات برنامه‫نویسی را روی نوارهای مغناطیس هم بارگذاری و هم ذخیره کند، بسیاری از آن به‫عنوان کامپیوتر رومیزی یاد می‫کنند. ناسا برای مأموریت فرود آپولو 11 روی ماه از این دستگاه استفاده کرد. قیمت Programma در زمان خود 3500 دلار (24000 دلار امروزی) بود که بدون شک آن را تبدیل به گران‌ترین کامپیوتر رومیزی زمان خود می‫کند، هرچند که باید اذعان کرد در حقیقت تنها کامپیوتر در آن دوره همین دستگاه بوده است.

کامپیوتر پرتابل آی‫بی‫ام  (1975)

کامپیوتر پرتابل آی‫بی‫ام 5100 با اندازه‫ای در حد یک چمدان کوچک و وزنی در حدود 25 کیلوگرم در زمان خود به‫عنوان مینی‫کامپیوتر شناخته می‫شد. در اصل جزء اولین کامپیوترهای پرتابل و مخصوص دانشمندان ساخته شده بود، البته دانشمندانی که از پول هنگفت دانشگاه‫ها استفاده می‫کردند. مدل رده بالای 64 کیلوبایت در آن زمان 19975 دلار یعنی 88000 دلار امروزی بود. برای اطلاعات شما باید بگویم که این مدل تلفیقی از هنر و طراحی بود، شامل یک صفحه CRT و درایو نوار مغناطیسی بود. صفحه 5.5 اینچ آن می‫توانست 16 خط متن که هر خط 64 کاراکتر داشت را نشان دهد. کارتریج آن کمی بیشتر از 60 سانتی‌متر بود و 204 کیلوبایت را ذخیره می‫کرد. برد مداری که به آن پالم (PALM: Program All Logic in Microcode) گفته می‫شود و باس 16 بیتی داشت نقش پردازنده‫های امروزی را ایفا می‫کرد.

(Cromemco System Three (1979

این دستگاه که در حقیقت توسط دو دانشجوی دکترای دانشگاه استنفورد ساخته شد، یک شرکت کالیفرنیایی بود که نام خود را از خوابگاه دانشجویان Ph.D دانشگاه استنفورد می‫گیرد. در اواخر دهه 1970 و اوایل دهه 1980 آن‫ها موفق شدند که نوآوری‌های زیادی در زمینه لوازم جانبی کامپیوتر مانند دوربین، دسته بازی و کارت‫های گرافیک داشته باشند. در سال 1979، کامپیوتر چند کاربره System Three برای ارتباط بین 1 تا 6 ترمینال و یک چاپگر ساخته شد. مشتریان خاص و ویژه این دستگاه ناسا و نیروی هوایی آمریکا بودند. نوع حرفه‫ای آن دارای 512 کیلوبایت رم و 5 مگابایت هارددیسک اکسترنال بود. System Three می‫توانست با هر دو زبان برنامه‫نویسی "فورترن 4" و "زد 80" اولیه کار کند. سیستم‫عامل Cromix اولین سیستم‫عامل شبیه به "یونیکس" بود که برای سیستم‌های میکرو کامپیوتر ارائه شده بود. در سال 1979، قیمت دستگاه 12495 دلار بود؛ یعنی 36000 دلار امروز.

اپل لیزا (1983)

در ژانویه 1983 شرکت کوچکی به نام اپل دستگاهی وارد بازار کرد که "لیزا" نامیده می‫شد. "لیزا" اولین کامپیوتر شخصی بود که توانسته بود ماوس و GUI (واسط کاربری گرافیکی) را با موفقیت به مصرف‫کنندگان معمولی و عموم مردم ارائه دهد (درست است که "زیراکس آلتو" یک دهه زودتر آمده بود ولی هیچ‫گاه برای استفاده عموم وارد بازار نشد). قیمت 9995 دلاری (معادل 24000 دلار امروز) این دستگاه برای آن زمان خیلی بالا بود. پردازنده موتورولای 5 مگاهرتز، یک مگابایت حافظه رم و مانیتور تک رنگ 12 اینچ از امکانات این کامپیوتر بودند. درایو 5 مگابایت اکسترنال یا درایو فلاپی اکسترنال که دارای دو شکاف برای فلاپی دیسک 817 کیلوبایتی بود از امکانات اضافه این دستگاه بود، هر چند که فلاپی دیسک‫ها خیلی قابل اطمینان نبودند. شاید بد نباشد که بدانید "لیزا" از اسم دختر استیو جابز الهام گرفته شد؛ هر چند که بعدا در تلاش‌هایی که برای بازاریابی انجام شد اعلام کردند "لیزا" (Lisa) علامت اختصاری برای معماری سیستم مجتمع محلی (Local Integrated System Architecture) است. 

آزبورن ویکسن (Osborne Vixen) (1985)

آزبورن ویکسن یکی از اولین کامپیوترهای قابل حملی بود که با طراحی خاص و منحصربفردش به خوبی تفاوت بین کامپیوتر رومیزی و قابل حمل را نشان می‫داد. صفحه‌کلید آن به سمت پایین خم شده و خارج از قسمت جلویی کیس قرار دارد و باعث می‫شود که جلوی کیس بالا برود و صفحه CRT هفت اینچ آن به راحتی دیده شود. بعد از کلی جار و جنجال و تأخیر در زمان ارائه، سرانجام آزبورن ویکسن در سال 1985 با پردازنده 4 مگاهرتز، 64 کیلوبایت حافظه رم و دو دیسک درایو وارد بازار شد. در کنار آن مجموعه‫ای از نرم‫افزارهای کاربردی مانند Word، صفحه‌گسترده، گرافیک و حتی بازی ماجراجویی قرار داده شده بود. این کامپیوتر نشان می‫دهد که سیستم‌های متوسط هم می‫توانستند موجب آسایش شما را در سال‌های 80 میلادی فراهم کنند. قیمت آزبورن ویکسن با هارددیسک اکسترنال 10 مگابایت 2800 دلار یعنی 6200 دلار امروز بود.

اپل مکینتاش قابل‫حمل (1989)

در اواخر سال‌های 1980 لپ‫تاپ در حال همه‫گیر شدن بود، ولی اپل مکینتاش قابل‫حمل به‫عنوان گزینه جایگزین با سرعت بالا و قدرت بیشتر وارد بازار شد. در آن زمان واقعا هم همین‫طور بود. ولی مشخصات کامپیوتر اپل آن زمان با چیزی که 25 سال بعد دیده می‫شود زمین تا آسمان فرق می‫کند. اپل مکینتاش قابل‫حمل دارای پردازنده موتورولای 16 مگاهرتز، یک مگابایت حافظه رم (می‫توانست تا 9 مگابایت افزایش پیدا کند) و باطری اسیدی تقریبا یک کیلوگرمی بود که تا 6 ساعت می‌توانست شارژ نگه دارد. دیسک این دستگاه 40 مگابایت فضا داشت و صفحه آن تک رنگ و با دقت تصویری 400x 640  پیکسلی بود. مودم 9600 از گزینه‫های دیگر بود که می‫توانست به آن اضافه شود. در سال 1989 قیمت اپل مکینتاش قابل‫حمل 6500 دلار برابر با 12500 دلار امروز بود.

کامپیوتر شخصی Risc (سال 1994)

شرکت کامپیوتری انگلیسی "آکرون" که اغلب به آن اپل بریتانیا می‫گفتند در سال 1980 تعدادی سیستم‌ محبوب تولید و وارد بازار کرد. در سال 1994، "آکرون" نسل بعد کامپیوترهای Risc را تولید کرد که در کنار نوع طراحی خاص و جالب آن که باعث می‫شود تا اضافه کردن قطعات راحت و آسان باشد، از شکاف دومی برای پردازنده برخوردار بود که می‫توانست نرم‫افزارهای سازگار با آی‫بی‫ام را در کنار نرم‫افزارهای "آکرون" روی سیستم‫عامل Risc اجرا کند. از نظر مشخصات، دو پردازنده به همراه هارد دیسک 420 مگابایت و مانیتور 17 اینچ از جمله ویژگی‫های بارز این کامپیوتر بود. اگر که پوند انگلیس را به دلار آمریکا تبدیل کنیم، قیمت سیستم کامل RISC PC 600 حدود 3000 دلار معادل 5000 دلار امروز می‫شود.

(Dell Dimension XPS T600 (1999

بازار کامپیوترهای شخصی در سال‌های 1990 به اوج خود رسید و خیلی زود کامپیوترها در تمام خانه‫ها، شرکت‌ها یا هر دو دیده می‫شد. قیمت‌های سرسام‫آور بی پایه و اساس به تدریج و با رشد فکری بازار به ثبات معقولی رسید. بر اساس نوع نیازی که برای کامپیوترها وجود داشت؛ چندین قیمت تعریف شد، هر چند که بعضی از آن‫ها خیلی گران‫تر از بقیه بودند. در خاتمه به سراغ آرشیو اینترنتی Wayback Machine که مربوط به 15 سال قبل و درست قبل از هزاره جدید بود رفتیم. در دسامبر 1999 مجله پی‫سی‫ورلد فهرستی از بهترین خریدهای آن زمان ارائه کرد که Dell Dimension XPS T600 در بالای این فهرست قرار داشت. پردازنده پنتیوم III-600، 128 مگابایت حافظه رم، 20 گیگابایت هارددیسک و صفحه‌نمایش 17 اینچ CRT از مشخصات بارز آن بود. قیمت آن 2300 دلار برابر با 3400 دلار امروز بود.