دانشمندان هم‌چنان به‌دنبال حل معمای «پدیده آبی-هفت»

یکی از این رنگ‌ها را انتخاب کنید. خیلی روی آن فکر نکنید؛ نخستین رنگی که توجه‌تان را جلب کرد را انتخاب کنید. حالا یک عدد بین صفر تا نه انتخاب کنید. انجام دادید؟ بسیار خب؛ حالا به این سگی که در حال خمیازه کشیدن است نگاه کنید.

اگر من اهل شرط بندی بودم؛ مطمئن بودم که رنگ آبی و عدد هفت را انتخاب کرده بودید. هرکسی این گزینه‌ها را انتخاب نمی‌کند؛ اما تعداد افرادی که این دو را انتخاب می‌کنند کم نیستند. این یک پدیده روان‌شناختی بدون هیچ‌گونه حقه‌ای است. حتی نام هم دارد: "پدیده آبی-هفت" (blue-seven phenomenon). 

از سال 1970 میلادی به‌بعد تحقیقات بسیار زیادی در این زمینه انجام شده؛ این تحقیقات هم در فرهنگ‌های مختلف صورت گرفته و هم در گذر زمان. نتیجه‌ای که به‌دست آمده خیلی عجیب است: وقتی از پرسش‌شوندگان خواسته شد تا به‌صورت تصادفی یک عدد و یک رنگ را انتخاب کنند؛ گزینه اکثر آن‌ها رنگ آبی و عدد هفت بوده است. رنگ قرمز بعد از آبی محبوبیت بیشتری دارد؛ ولی رده دوم در آسیای شرقی در اختیار رنگ سفید است.

اما یک نکته جالب دیگر: کسانی‌که عدد 7 را انتخاب نکردند باز هم سراغ عدد فرد رفتند؛ یک؛ سه یا پنج.

هنوز هیچ توضیح قانع‌کننده برای این مسئله وجود ندارد. چرا بیشتر مردم تمایل دارند تا این رنگ‌‌ها را انتخاب کنند؟ محققان برای پاسخ به این سئوال حدس‌هایی می‌زنند.

در تحقیقی که در سال 2015 میلادی در این خصوص انجام شد؛ Miho Saito عنوان کرد که عدد هفت در بسیاری از فرهنگ‌ها عدد شانس است و به‌ندرت پیش می‌آید که رنگ آبی؛ تابو باشد. البته نمی‌توان فهمید که این یک علت است یا محصول پدیده آبی-هفت. شاید هر دو تا حدودی در این مسئله دخیل هستند.

«سایتو» در ادامه می‌نویسد که وقتی از افراد سئوال کردیم که محبو‌ب‌ترین رنگ‌ها و اعداد شما کدام‌ها هستند خیلی از آن‌ها از رنگ آبی و عدد هفت تحت نام "دل‌پذیر"؛ "زیبا" و "روشن" یاد کردند. البته در این بین؛ برخی از اهمیت‌های فرهنگی خاص هم دخیل بودند.

به‌عنوان مثال؛ مردان عدد "یک" را انتخاب می‌کردند چون دوست داشتند همیشه شماره یک و بهترین باشند. از طرفی دیگر؛ روحانیون ژاپنی Shinto کمربندهای سفید رنگ دارند چون از نظر فرهنگ آن‌ها این رنگ با عفت و پاک‌دامنی رابطه دارد.

اما هنوز سئوالات زیادی در این خصوص بدون پاسخ مانده است. آیا احساسات درونی و ذاتی ما انسان‌ها روی نحوه کار مغزمان تأثیر دارند؟ شاید هم نیروهای فرهنگی ما را به سمت آن‌ها سوق می‌دهد. «سایتو» می‌گوید کارهای بیشتر و تحقیقات بسیار زیادی باید انجام شود تا علم بتواند جواب قطعی این سئوال را پیدا کند.