آموزش گام به گام مقاله‌نویسی و ویرایش در ویکی پدیا

برای آن‌که بتوانید صفحات ویکی‌پدیا را ویرایش کرده یا صفحه جدیدی به آن اضافه کنید، لازم است مراحلی را پشت سر بگذارید تا از یک کاربر ساده به یک ویراستار معتبر تبدیل شوید. اما این مراحل چه هستند؟

گام 1، ایجاد حساب کاربری

شما بدون ساخت حساب کاربری قادر به ویرایش مطالب ویکی‌پدیا هستید، اما انجام این‌کار ایده چندان جالبی نیست. ویکی‌پدیا در بیشتر موارد مانع از آن می‌شود تا کاربرانی که از آدرس‌های آی‌پی عمومی استفاده می‌کنند و همچنین کاربرانی که VPN استفاده می‌کنند، محتویات صفحات ویکی‌پدیا را ویرایش کنند، زیرا در طول روز صدها یا بلکه هزاران مطلب هرزنامه‌ای نوشته می‌شوند که صحت و سقم آن‌ها مورد تایید نیست. در نتیجه ساده‌ترین راه ویرایش مقاله‌ها ایجاد یک حساب کاربری در ویکی‌پدیا است. ارائه یک آدرس ایمیل اختیاری است، اما درج آن در درازمدت باعث صرفه‌جویی در وقت‌تان خواهد شد.

پس از آن‌که ثبت‌نام کردید، قابلیت ویرایش مقالات در دسترس‌تان قرار می‌گیرد. اما پیشنهاد می‌کنم چند روز صبر کنید و کار خود را با ویرایش چند مقاله کوچک آغاز کنید تا حساب کاربری‌تان از حالت عادی به حالت کاربر تایید شده خودکار (auto-confirmed) سوییچ کند. همان‌گونه که شکل زیر نشان داده است، در 23 مارس 2019 بالغ بر 141 هزار کاربر فعال در ویکی‌پدیا حضور داشته‌اند، این حرف به معنای آن است که تبدیل شدن به یک کاربر فعال در ویکی‌پدیا زمان و صبر زیادی را طلب می‌کند.

پس از آن‌که ثبت‌نام کردید، باید به سراغ ویرایش حساب کاربری خود بروید. گزینه فوق در سمت راست بالای پنجره قرار دارد. تنظیمات حساب کاربری به بخش‌های مختلف همچون تنظیمات ظاهری، فهرست‌های قابل مشاهده، تنظیمات عمومی، اعلان‌ها و تنظیمات ویرایشی تقسیم شده است. تغییراتی که به تازگی اعمال شده‌اند (Recent changes) نیز برای مواقعی که مطلبی ویرایش شده است، مفید هستند. بخش watchlist به شما کمک می‌کند تا بدون دریافت ایمیل، نتایج بازخوردها و ویرایش مطالب را مشاهده کنید‌.

دقت کنید که پس از ثبت‌نام امضای خود را به حساب ‌کاربری‌تان اضافه کنید، زیرا زمانی که پیامی را در صفحه گفت‌وگوها (talk page) می‌نویسید این امضا باعث می‌شود پیام شما متفاوت از پیام‌های کاربران عادی نشان داده شود.

گام 2، مهارت‌های نوشتن و ویرایش مطالب را در یک جعبه شن بهبود بخشید

جعبه شن مخصوص به دنیای امنیت نیست و حتا در ویکی‌پدیا نیز کاربرد دارد! ویکی‌پدیا برای هر کاربری یک جعبه شن در نظر گرفته است تا مهارت‌های ویرایشی خود را از طریق این مکانیزم بهبود بخشد. پیشنهاد می‌کنم تا زمانی که حساب کاربری شما به حالت تایید شده خودکار تبدیل نشده است، از این فضا به بهترین شکل استفاده کنید. در این حالت بدون انتشار نهایی مطالب قادر به بهبود مهارت‌های خود هستید. در حالی که مقاله‌های مختلفی در این زمینه وجود دارد، اما توصیه می‌کنم برای آغاز کار، بخش‌هایی از صفحات منتشر شده را در بخش ویرایشگر کپی کرده و کدها را دستکاری کنید تا ببنید چگونه باید از برچسب‌ها و نشانه‌گذاری‌ها استفاده کنید. همان‌گونه که شکل زیر مشاهده می‌کنید، برچسب‌های مختلفی در اختیارتان قرار دارد.

ویرایشگر مطالب ویکی‌پدیا از الگوی هرچه آن‌چه می‌بینید همان چیزی است که دریافت می‌کنید (WYSIWYG) پیروی نمی‌کند. در نتیجه باید مراقب باشید، خروجی کارتان چگونه خواهد بود. تصویر زیر فهرستی از برچسب‌های کاربردی ویکی را که فرمان‌ها نام دارند نشان می‌دهد. البته تقلب‌نامه‌ مفیدی برای ورودی‌های متنی ساده در آدرس Cheatsheet وجود دارد.

گام 3، شروع ویرایش مقاله‌های ویکی‌پدیا

به لحاظ تئوری، شما می‌توانید هر مقاله‌ای را ویرایش کنید، اما برخی از مقاله‌ها در وضعیت محافظت شده قرار دارند. در ارتباط با این مقاله‌ها، تغییراتی که درج می‌کنید، تایید و ثبت نهایی نمی‌شوند. همچنین محدودیت‌هایی نیز وجود دارد که به‌طور مثال در یک روز قادر به ویرایش یک مطلب هستید.

بهتر است کار خود را با ویرایش مطلبی آغاز کنید که زیاد مورد توجه مردم نیست و به ندرت مردم به آن مراجعه می‌کنند. یکی از راه‌هایی که باعث می‌شود اعتبار شما در جامعه ویکی افزایش پیدا کند، ویرایش مقاله‌هایی است که نیازمند ویرایش هستند. مقاله‌هایی که با برچسب ویرایش مشخص شده‌اند به میزان قابل توجهی اعتبار شما را بهبود می‌بخشند. برخی از مقالات به مرتب‌سازی و تمیزکاری نیاز دارند و برخی دیگر نیز محتوای ناتمامی دارند که باید کامل شوند. پس از آن‌که فرآیند ویرایش را به اتمام رساندید، فراموش نکنید در بخش ثبت "خلاصه‌ای از ویرایش" توضیح کوتاهی در مورد کاری که انجام داده‌اید درج کنید. پس از اتمام ویرایش، مقاله را منتشر کنید. برای آن‌که بازخوردها را بررسی کنید، برچسب watch it را درج کنید. تمام شد!

پیش از آن‌که تصمیم بگیرید صفحه جدیدی را منتشر کنید، بهتر است به دفعات تغییر و ویرایش مقالات دیگران را انجام دهید. پس از انجام این‌کار با مراجعه به صفحه create a brand new Wikipedia page قادر به ساخت صفحه جدید خواهید بود.

4. گفت‌وگو با سایر ویراستاران

پس از انتشار یک مقاله جدید، ممکن است سایر ویراستارانی که رتبه بالایی دارند، مقاله شما را ویرایش کنند. برخی از ویرایش‌ها و بازخوردها مطلوب و کمک کننده هستند، البته همیشه این‌گونه نیست! بهتر است اصل ادب و نزاکت را رعایت کنید تا همه چیز به خوبی پیش برود.

هموراه سعی کنید مطالبی که منتشر می‌کنید کاملا خنثا و بدون جانب‌داری نوشته شوند تا ویراستاران به آن‌ها اهمیت دهند. البته از طریق صفحه talk page این فرصت را دارید تا توضیحاتی درباره مطالبی که نوشته‌اید ارائه کنید تا درست بودن مطالب‌تان مورد تایید افراد قرار گیرد. در نتیجه از صفحه talk page غافل نشوید.

اگر مشاهده کردید که نظرات شما برای افراد قابل قبول نیست، آنگاه به کمیته داوری ویکی‌پدیا مراجعه کنید و مستندات خود را به آن‌ها ارائه کنید. مطمئن باشید که همیشه طرف حق با شما خواهد بود.

کلام آخر

ویکی‌پدیا بهترین مکانی است که اجازه می‌دهد مطالب فنی یا کاربردی خود را بدون پرداخت هزینه‌های مختلف در اختیار دیگران قرار داده یا مطالبی که ممکن است ناقص باشند را تکمیل کنید. بدون شک این‌کار اعتبار علمی شما را بهبود می‌بخشد.