وب؛ تحت حاکمیت جديد

این مطلب یکی از مقالات پرونده ویژه «چشم‌انداز فناوری در سال 2015» است. برای دریافت کل این پرونده ویژه اینجا را کلیک کنید. 

فضای سايبری نه يک «شاهراه اطلاعات»، بلکه لايه‌ای از واقعيت است که امکان دسترسی به جهان واقعی و کنترل آن ‌را فراهم می‌آورد. سازمان‌های متعددی کوشيده‌اند تا کنترل آن ‌را به‌دست بگيرند؛ از ابرشرکت‌های وب دره سيليکون گرفته تا آژانس امنيت ملی ايالات متحده و بيش‌تر آن‌ها درامریکا هستند. اما در سال 2015 دوران کنترل عمده ايالات متحده بر اينترنت پايان خواهد يافت.
زمانی وب نماد دموکراسی‌ و تمرکززدایی بود، اما امروزه درمی‌يابيم که يک دولت واحد - همان دولتی که نيروی پيش‌برنده‌ موجود در پس پيدايش اينترنت بود - کنترل‌های متعدد و بی‌تناسبی را بر وب اعمال کرده ‌است. در مارس 2014، اداره بازرگانی ايالات متحده (DoC) که از واکنش‌های جهانی ناشی از افشاگری‌های ادوارد اسنودن عليه آژانس امنيت ملی امريکا تحت‌ فشار قرار گرفته‌ بود، اعلام کرد که قراردادش با سازمان آيکان را تمديد نخواهد کرد. آيکان از سال 1998 به‌ اين ‌سو سيستم نام‌‌های دامنه (DNS) و شبکه شماره‌گذاری آی‌پی‌ را از دفتر خود در شهر لس‌آنجلس مديريت ‌کرده ‌است. اين قرارداد که فاقد هرگونه تأمين مالی است، کنترل خصوصی بر سيستم نام‌های دامنه و آی‌پی‌ را ممکن می‌کند. 
در سپتامبر 2015، این قرارداد منقضی خواهد شد. کنترل و مسئوليت اين سيستم‌های بنيادی به نهادهای جديدی واگذار خواهد شد که حاصل گردهمایی گروه‌های بين‌المللی است. اداره بازرگانی امريکا اظهار داشته‌ است راه‌کاری را که در آن سازمان دولتی يا حتی نيمه‌دولتی ديگری به‌عنوان مسئول کنترل وب گماشته ‌شود، نخواهد پذيرفت. اين گفته‌ها در پی مبارزه‌های طولانی‌مدت اين اداره با واحد مخابرات بين‌المللی سازمان ملل (ITU) بيان می‌شوند. اين کارزار بازيگران ديگری نيز دارد. فيس‌بوک و گوگل در حال ايجاد راه‌کار جديدی هستند تا ميلياردها نفری را که به اينترنت دسترسی ندارند، به اين شبکه متصل کنند. ملت‌هایی مانند برزيل و چين در انديشه ساخت وب اختصاصی خود هستند که در آن روت سرورهای DNCجايگزينی راه‌اندازی ‌شوند. گزينه ديگر چنين کشورهایی اين است که کنترل ترافيک وب را درون مرزهای خود افزايش دهند. برخی کشورهای اروپایی که نسبت به حريم خصوصی حساسيت بيش‌تری دارند نيز نياز به جايگزين‌های اروپایی اينترنت تحت کنترل ايالات متحده، از جمله «ابر خصوصی اتحاديه اروپا» را تصريح کرده‌اند. 
در حال حاضر، کنترل پايگاه‌ داده حاوی فهرست تمام عنوان‌های دامنه سطح بالا (مانند *.com و *.co.uk) که DNS root zone file ناميده می‌شود و همچنين آدرس‌های آی‌پی که کامپيوتر به‌وسيله آن‌ها صفحه‌ها را از دامنه‌های درست واکشی می‌کند، در دست آيکان است. 

21250 متر

فيس‌بوک پهپادهای خود را در اين ارتفاع آزمايش خواهد کرد. هواپيماهای تجاری نيز در اين ارتفاع پرواز می‌کنند. می‌توان اينترنت را به ‌اين وسيله تا جاهایی گستراند که پيش‌تر به ‌اين شبکه دسترسی نداشتند. اين پهپادها هر بار ماه‌ها در پرواز خواهند بود.

آيکان در سال 2015 اين نقش را واگذار خواهد کرد، اما هنوز مشخص نيست نقش او به چه کسی واگذار خواهد شد. اين موضوع در کنفرانس‌ها و اداره‌های دولتی مورد بحث قرار گرفته‌ است، اما هنوز راه‌کاری پديد نيامده ‌است که راهبری واقعاً چندگانه آن ‌را عملی کند. بديهی است اين دگرگونی بنيادی دروازه‌ها را به ‌روی بازيگران غيرامريکایی بيش‌تری از جمله اتحاديه‌ها، شرکت‌ها و دولت خواهد گشود تا کنترل آن ‌را به‌دست بگيرند يا گونه‌های نوينی از کنترل بر زيرساخت اينترنت پديد آيد. اين دگرگونی می‌تواند به دو پيامد متفاوت بيانجامد: يا حذف کنترل دولت ايالات متحده بر اينترنت يک وب واقعاً جهانی را پديد خواهد آورد و اين چيزی است که به نگرش مؤسسان اينترنت درباره اين شبکه شباهت بيش‌تری خواهد داشت. يا جایی مانند منطقه بالکان پس از جنگ جهانی اول را پديد خواهد آورد که در آن کشورهای مختلف هر يک قوانين متفاوتی را بر وب اعمال خواهند کرد. در هر صورت، تا سپتامبر 2015 ساختار آينده اينترنت مشخص خواهد شد.