واقعیت «واقعیت مجازی»

این مطلب یکی از مقالات پرونده ویژه «واقعیت مجازی» است. برای دانلود کل این پرونده ویژه اینجا کلیک کنید. 

طی یکی دو سال اخیر، نوآوری‌هایی در حوزه واقعیت مجازی به وقوع پیوسته است که سبب شد این امکان مطرح شود که می‌توان از آن در جنبه‌هایی ملموس‌تر از زندگی روزمره استفاده کرد. فناوری جذابی که برای سال‌ها ابزاری سطح بالا برای متخصصان محسوب می‌شد، اکنون چنان گسترشی یافته است که می‌توان انتظار داشت تا چندی دیگر به یکی از ابزارهای زندگی روزمره تبدیل شود. شرکت‌های بزرگ تلاش زیادی کرده‌اند تا این ابزار را همگانی کنند. نوآوری‌هایی که در چند سال اخیر در حوزه ابزارهای مبتنی بر واقعیت مجازی رخ داده، سبب شده است تا علاقه‌مندی شرکت‌های بزرگ از یک سو و کاربران عادی از سوی دیگر به این جنبه جدید از زندگی امروزی معطوف شود.

برخی شرکت‌ها چنان راه‌کارهای ساده‌ای برای ورود به دنیای واقعیت مجازی ارائه داده‌‌اند که راه را برای کسانی که سال‌ها در انتظار تجربه این دنیای جدید بودند، هموار کرده‌اند. دیگر نیاز نبود برای اجرای یک سیستم واقعیت مجازی سخت‌افزارهای بسیار پیچیده‌ای طراحی یا از نرم‌افزارهای خاصی بهره گرفته شود. واقعیت مجازی دیگر ابزاری اختصاصی در اختیار متخصصان و دانشمندان نیست. در حال حاضر، همه می‌توانند سطحی از واقعیت مجازی را تجربه کنند که شاید تا دو دهه پیش در رؤیا هم نمی‌گنجید. اکنون کاربران می‌توانند با مقوا عینک واقعیت مجازی بسازند و با نرم‌افزارهای موبایل این تکه مقوا را به یک سیستم واقعیت مجازی قابل قبول تبدیل کنند.

در دو سال گذشته، برای علاقه‌مند کردن طبقه‌های مختلف جامعه به استفاده از واقعیت مجازی تلاش زیادی شده است. شرکت‌های بزرگ با صرف بودجه‌های قابل توجه سعی در خرید شرکت‌های کوچک‌تری کردند که از ایده‌های جدید و خلاقانه در این حوزه بهره‌مند بودند. واقعیت مجازی بر خلاف مفهوم بسیار تخصصی چند دهه پیش خود اکنون به یک روند، یک اصطلاح عامه‌پسند و یک نیاز زندگی آینده تبدیل شده است. کاربردهای بسیار زیادی برای آن پیشنهاد شده که بازی و حوزه پزشکی تنها دو کاربرد بسیار دم دستی آن است. استفاده از واقعیت مجازی در شبکه‌های اجتماعی، کاربرد واقعیت مجازی در صنعت سینما و به‌عنوان ابزاری برای کارهای مهندسی و ده‌ها کاربرد دیگر از جمله این پیشنهادات است که البته از حالت پیشنهاد خارج شده‌اند و نمونه‌های عملی از آن‌ها ارائه شده است.

امسال تقریباً نمایشگاهی در حوزه فناوری اطلاعات و سیستم‌های کامپیوتری نبود که تحت تأثیر این روند «واقعیت مجازی» قرار نگرفته باشد. از جشنواره‌های معتبر فیلم گرفته تا نمایشگاه‌هایی نظیر CES و کامپیوتکس و کنگره جهانی موبایل و E3 و حتی کنفرانس‌های اختصاصی شرکت‌های بزرگی نظیر فیس‌بوک و گوگل، تمرکز بسیار بالایی روی معرفی ایده‌ها و محصولات مبتنی بر واقعیت مجازی شده بود. درباره این‌که آیا تبلیغات فراوان بر اهمیت استفاده از واقعیت مجازی و فواید این فناوری یک ترفند بازاریابی است یا واقعاً شرکت‌های بزرگ آن را به‌عنوان یک ابزار قدرتمند و یکی از ملزومات زندگی آینده می‌دانند، هنوز خیلی نمی‌توان نظر درستی داد.

این تمرکز و هیاهوی ایجاد شده در حوزه واقعیت مجازی ما را به یاد هیاهویی می‌اندازد که چند سال پیش در حوزه «سه‌بعدی» به پا شده بود. در آن زمان، این طور القا شد که فناوری سه‌بعدی آینده سینما و تلویزیون خواهد بود. حقیقت این است که هنوز چنین اتفاقی نیفتاده است و احتمالاً استفاده از تلویزیون‌های سه‌بعدی و حتی منحنی آن طور که انتظار می‌رفت، مورد استقبال قرار نگرفته است. اما آیا واقعیت مجازی نیز به چنین سرنوشتی دچار خواهد شد؟ واقعیت ماجرا این است که امید بیش‌تری به واقعیت مجازی می‌رود و قابلیت‌های این فناوری چنان گسترده است که حتی حوزه‌ای را که فناوری سه‌بعدی نتوانست آن طور که وعده داده بود پوشش دهد نیز زیر چتر خود خواهد گرفت.