داستان یکی از عجیب‌ترین پروژه‌های فراموش شده اپل

داستان از زمان استعفای استیو جابز از اپل و فعالیتش در شرکت NeXT آغاز شد. وی بسیار جلوتر از فناوری زمان خود بود، اما در سال‌های آخر عمر خود به آن بی‌مهری شده و در نهایت حذف شد. جان اسکالی، مدیر اجرایی اپل از سال 1983 تا 1993، درباره این پروژه می‌گوید: «وقتی QuickTime VR اولین‌بار روانه بازار شد، فاقد محتوای ویدیویی بود و تنها شامل تصاویری می‌شد که از کنار هم قرار گرفتن آن‌ها، نمای 360 درجه‌ای به وجود می‌آمد. در آن زمان این کار واقعاً شگفت‌انگیز و متحیرکننده بود.» گرچه نمی‌توان نرم‌افزار QuickTime VR را با قابلیت‌های امروزی همچون ویدیویی که در یوتیوپ مشاهده می‌کنیم، مقایسه کرد؛ این پروژه خلاقانه و نوآورانه بود و درس‌های به همراه داشت که شرکت‌هایی همچون گوگل، فیسبوک و سامسونگ این روزها می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند.

فراتر از زمان خود
طراحی QuickTime VR به گونه‌ای بود که بسیاری از قابلیت‌هایی را که امروز در قالب ویدیوهای 360 درجه در فیسبوک می‌بینیم، عرضه کرده و تماشاگر را از طریق تصاویر پانورامایی در فضای فیزیکی متفاوتی غرق می‌کرد. در آن زمان چنین قابلیتی همانند جادو بود. کاربران می‌توانستند با حرکت دادن ماوس‌ خود به‌راحتی ابعاد مختلف دنیای مجازی را ببینند. امروزه، هزاران ویدیو در یوتیوپ وجود دارند که امکان چنین کاری را به صورت آنلاین فراهم می‌سازند. اما در اوایل دهه 1990، یعنی زمانی که QucikTime VR در گروه رابط انسانی (Human Interface Group) اپل توسعه یافت، دوربین‌های فیلم‌برداری دیجیتال هنوز فراگیر نشده بودند و دوربین‌های 360 درجه مثل دوربین Jump  گوگل نیز وجود نداشتند.

مطلب پیشنهادی

دنیای موبایل شماره 183

نگاه اپل به واقعیت افزوده

روش کار این گونه بود که تمام عکس‌ها با یک دوربین گرفته می‌شد و سپس در کنار یکدیگر قرار می‌گرفتند تا یک پانوراما QuickTime بسازند. نرم‌افزار QuickTime VR اپل یک فرمت فایل تصویر بود که به کامپیوترها اجازه پیدا کردن و نمایش این تصاویر پانورامایی را می‌داد. دن اُسالیوان یکی از مهندسان اولیه نرم‌افزار QuickTime VR و پروفسور در دانشگاه نیویورک عنوان کرد: «اولین روشی را که با آن عکاسی پانورامایی انجام دادم، می‌توان نوعی تقلب محسوب کرد. کاری که انجام می‌دهید این است که یک میلیون تصویر می‌گیرید و به آن‌ها جان می‌دهید. من تمام این کارها را با یک دوربین انجام می‌دادم، چون دوربین‌هایی که در حال حاضر از آن استفاده می‌کنیم، در آن زمان بسیار گران بودند.» اما حتی زمانی که عکس‌ها گرفته می‌شدند، وصل کردن این تصاویر در قالب پانوراما، به قدرت پردازش زیادی در  کامپیوتر نیاز داشت؛ کاری که امروزه حتی گوشی‌ها هم می‌توانند انجام دهند. اُسالیوان ادامه داد: «وصل کردن تمام آن تصاویر بسیار طاقت‌فرسا بود و کار زیادی داشت.» اپل حتی مجبور شد برای انجام بخش زیادی از این پردازش، ابرکامپیوتر Cray را خریداری کند.

سال‌‌های توسعه
QuickTime VR سال‌ها پیش از آنکه در سال 1995 به طور رسمی به عنوان محصول مستقلی منتشر شود، پروژه‌ای بود که سال‌ها در آزمایشگا‌ه‌های اپل بر روی آن کار می‌شد. در حقیقت، این پروژه در روزهای ابتدایی خود به عنوان پروژه‌ای تحقیقاتی در آزمایشگاه رابط انسانی اپل شروع به کار کرد. محققان قصد داشتند با سیستم‌ها و فناوری بسیار پیشرفته مثل HyperCard اپل کار کنند و اشیای دیجیتالی سه‌بعدی بسازند. سالیوان گفت: «من نوآموز جوانی بودم که مایک میلز، یکی از سرمایه‌گذاران QuickTime، من را وارد این پروژه کرد و در ذهن خود می‌دانستم که قرار است چه کاری انجام دهم.»

آزمایش‌های اولیه بسیار موفقیت‌آمیز بودند و همین موجب شد که مسئولان عالی‌رتبه اپل سرمایه بیشتری را به این پروژه اختصاص دهند، از جمله خریدن ابرکامپیوتر Cray. اسکالی ادامه داد: «زمانی را به یاد دارم که سالی راید که در آن زمان عضو هیئت مدیره شرکت اپل بود، نمی‌توانست باور کند که می‌تواند در زمان واقعی تصویری سه‌بعدی بسازد.‌‌» گروه توسعه QuickTime VR از جمله اریک چن که در نهایت این پلتفرم را در سال 1995 عرضه کرد، به روش جدیدی برای اتصال این عکس‌ها کنار یکدیگر دست یافت و برای عکاسی، جانماهای (لندمارک) اصلی با استفاده از فناوری جدید پانوراما به کار برد. یکی از اولین تصاویر همه‌جانبه، تصاویر ثبت‌شده از بالای پل دروازه طلایی (Golden Gate) در شهر سان‌فرانسیسکو بود. شهردار سان‌فرانسیسکو به این گروه اجازه داد به بخش فوقانی پل بروند و تصویربرداری کنند. این تصاویر هنوز هم در وب‌سایت شخصی اُسالیوان موجود است و به عنوان یک دمو در لوح فشرده نسخه‌های اولیه QuickTime قرار داده شده‌اند. هنگامی‌که گروه توسعه QuickTime VR دمو را در MacWorld، یکی از بزرگ‌ترین کنفرانس‌های حال حاضر، به نمایش در آورد، استقبال از این پروژه باعث شد که این گروه برای گرفتن تصاویر 360 درجه، راهی سفر به کشورهایی همچون روسیه و فرانسه شوند.

مکانیزم تصویربرداری از شی‌‌ به جای صحنه در عکسی تعاملی
اُسالیوان گفت: «زمانی که این دمو را در Macworld روی صحنه بردم، اپل با یکی از اشخاص مهم گالری ملی آشنا شد و از آن طرف، گالری ملی هم اشخاصی را می‌شناخت که افراد مهمی در روسیه به حساب می‌آمدند. به هرحال، نتیجه این شد که همگی خود را سوار هواپیما و در حال سفر به روسیه یافتیم.» اما بزرگ‌ترین پروژه QuickTime VR زمانی آغاز شد که این تکنولوژی آزمایشگاه‌های تحقیقاتی اپل را ترک کرد.

استفاده در محاکمه اُجی سیمپسون (OJ SIMPSON) 
QuickTime VR اولین‌بار زمانی توجه عموم را به خود جلب کرد که شرکت پخش تلویزیونی NBC طی محاکمه سیمپسون در سال 1995 که به قتل همسرش متهم شده بود، از این فناوری برای تهیه نقشه مجتمع مسکونی نیکول سیمپسون استفاده کرد. NBC از 26 محل مختلف از مجتمع مسکونی سیمپسون عکس گرفت و از QuickTime VR برای وصل کردن این عکس‌ها به یکدیگر در پانورامای 360 درجه استفاده کرد. جک فورد، یکی از مجریان NBC در برنامه زنده‌ای از این تصاویر برای انتقال حس صحنه قتل به تماشاگران استفاده کرد. اپل همکاری تنگاتنگی با NBC داشت و حتی یک کپی از این نرم‌افزار را قبل از انتشار آن در اختیار این شرکت قرار داد. دیوید بوهرمن، مشاور فناوری که در آن زمان تهیه‌کننده بخش ویژه خبری در NBC بود، اظهار کرد: «من می‌دانستم که داستان کشف اجساد و رد خونی، اسلحه و مکان‌های مختلف خانه اُجی  طولانی خواهد شد. آنجا بود که از طریق یکی از دوستانم در شرکت اپل، زمزمه‌هایی از QuickTime VR شنیدم.» بوهرمن ادامه داد: «ما عکس‌هایی از 10 یا 12 مکانی که در طول مسیر آن‌ها رد و لکه‌های خون پیدا شده بود، تهیه کردیم. این نقاط تا پشت مجتمع مسکونی ادامه داشت که از نظر تئوری نشان می‌داد خودروی سیمپسون یا خودروی دیگری جسد را از آنجا به جای دیگر منتقل کرده است. خبرنگار ما جک فورد، توانست دقیقاً مکان‌هایی را که درباره‌شان صحبت می‌کرد، نشان دهد و حتی توانست کمی روی آن‌ها زوم کند. این ابزار به شکل شگفت‌آوری مؤثر واقع شد.»
QuickTime VR پس از نخستین حضورش در NBC، به راه خود ادامه داد تا به تجربیاتی نظیر «پیشتازان فضا (Star Trek): نسل جدید راهنمای فنی تعاملی» قدرت ببخشد؛ کتاب دیجیتالی که در قالب لوح فشرده منتشر شد.

واقعیت مجازی تحقیرشده
حیف است که تجربیات اپل در تصاویر پانورامایی را بخوانیم و بین آن و خیزش جدید ویدیوهای 360 درجه روی پلتفرم‌هایی همچون فیسبوک و یوتیوب یا حتی جنبه‌های همه‌جانبه خدماتی همچون نقشه‌های گوگل و Street View، هیچ ارتباطی قائل نشویم. بخش بزرگی از آنچه که امروزه واقعیت مجازی می‌نامیم، محیطی کاملاً تعاملی نیست؛ بلکه نسل جدیدی از تصاویر پانورامایی است که اپل در آن پیشگام بوده است.
اُسالیوان ادامه داد: «چیزی شبیه هدست واقعیت مجازی در آن زمان هم وجود داشت. اما یک واقعیت مجازی محقر. اینکه آن را واقعیت مجازی بخوانیم، بحث برانگیز و تا حدی مغرورانه بود.» جنبه‌های ترکیبی پانورامای همه‌جانبه از اوایل 1990 تاکنون چندان تغییر نکرده، فقط انجام آن آسان‌تر شده است. اُسالیوان گفت: «QuickTime VR واقعیت مجازی بدشانسی بود و می‌دانیم که این موضوع حالا خیلی جالب است. من احساس می‌کنم که هنوز همان دو نوع تلاش در واقعیت مجازی وجود دارند. یک نوع واقعیت مجازی عکاسی که در آن فقط با ویدیوهای 360 سروکار داریم و نوع دیگری از واقعیت مجازی که تعاملی‌تر است.»
وقتی استیو جابز به اپل بازگشت، نرم‌افزار QuickTime VR کم‌اهمیت شد. اپل آخرین خبر اختصاصی خود درباره QuickTime VR را در سال 1997 منتشر کرد؛ گرچه اپل همچنان از این تکنولوژی برای تولید تصاویر360 درجه از محصولات جدیدی همچون آی‌پاد تا اواخر سال 2006 استفاده می‌کرد. بوهرمن می‌گوید: «QuickTime VR واقعاً در دوره زمانی جان اسکالی قبل از آنکه استیو جابز بازگردد، شکل گرفت، اما فکر می‌کنم که اپل به اتفاقاتی که در آن سال‌ها رخ داده بود، توجهی نمی‌کند.» تعجبی ندارد که اپل سال‌ها پیش از آنکه مردم آمادگی درک آن را داشته باشند، تلاش‌هایی را در زمینه واقعیت مجازی - حتی در حالت ابتدایی آن- انجام داده باشد. اسکالی گفت: «اپل تا امروز نتوانسته است همانند گوگل و فیسبوک پیشرفته‌ترین شرکت فناوری در خصوص علم داده‌ها باشد، اما در زمینه تجربه کاربری پیشتاز است. ما در آن زمان در حال انجام آزمایش‌هایی در این خصوص بودیم و مشخصاً QuickTime و QuickTime VR نمونه‌های فوق‌العاده‌ای بودند.»

==============================

شاید به این مقالات هم علاقمند باشید:

حسگر اثرانگشت آیفون ۸ روی صفحه‌نمایش قرار دارد

۱۰ رمز موفقیت کارآفرینان از زبان مدیرعامل شرکت اپل

به‌زودی کامپیوترها با چشم کنترل می‌شوند

باور کنیم تراشه‌های بعدی آیفون را اینتل می‌سازد؟

کاربران مک در تیرس لینک‌های بدافزاری

کمپ تابستانی اپل برای دانش‌آموزان شروع شد!

چگونه گوگل میلیاردها کد برنامه‌نویسی را مدیریت می‌کند؟

استیو جابز با این نصیحت ساده نایک و اپل را نجات داد!